Pracownicy samorządowi

Opis zawartości pracy

Niniejsza praca poświęcona jest pracownikom samorządowym. W poszczególnych rozdziałach omówiono zagadnienia dotyczące: pojęcia pracownika samorządowego, jego uprawnień i obowiązków, nawiązania i rozwiązanie stosunku pracy z pracownikiem samorządowym.

Treść poszczególnych rozdziałów została napisana w oparciu o dostępną literaturę przedmiotu, jak również na podstawie przepisów znajdujących się w poszczególnych aktach prawnych, zwłaszcza w ustawie z dnia 22 marca 1990 r. o pracownikach samorządowych.

Pracownik samorządowy - definicja

Pracownik samorządowy jest pracownikiem administracji publicznej. Ustawa o pracownikach samorządowych zawiera dwa artykuły, które potraktowane mogą być jako elementy definicji legalnej pojęcia „pracownik samorządowy”. Z art. 1 u.o p.s. wynika, że pracownikami samorządowymi są pracownicy zatrudnieni w: a) urzędzie marszałkowskim, wojewódzkich samorządowych jednostkach organizacyjnych; b) starostwie powiatowym, powiatowych jednostkach organizacyjnych; c) urzędzie gminy, w jednostkach pomocniczych gminy oraz w gminnych jednostkach i zakładach budżetowych; d) biurach (ich odpowiednikach) związków jednostek samorządu terytorialnego oraz zakładów budżetowych utworzonych przez te związki; e) biurach (ich odpowiednikach) jednostek administracyjnych jednostek samorządu terytorialnego. Z kolei art. 2 u.o.p.s. dodaje, że pracownikami samorządowymi, zatrudnionymi w wyżej wymienionych jednostkach, są osoby zatrudnione w ramach stosunku pracy na podstawie wyboru, mianowania, powołania i umowy o pracę, przy czym przepis ten specyfikuje kategorie osób, jakie zatrudnione mają być na odpowiednich podstawach prawnych.

Pracownikiem samorządowym, w myśl powyższych przepisów, jest więc każda osoba fizyczna, która pozostaje w stosunku pracy (niezależnie od podstawy, na jakiej stosunek ten oparto) z jednostką samorządową (wymienioną w art. 1 u.o.p.s.). W konsekwencji eliminuje to z zakresu pojęcia pracownika samorządowego osoby związane stosunkiem pracy z jednostkami innymi niż określone w art. 1 u.o.p.s., jak również osoby związane z tymi jednostkami ale więzią prawną inną aniżeli stosunek pracy .

Obowiązki i uprawnienia pracowników samorządowych

Ustawa o pracownikach samorządowych (u.o.p.s.) zawiera w kwestii obowiązków pracownika samorządowego przepisy, które ze względu na ich zasięg można podzielić na 3 grupy, a mianowicie: 1) takie, które odnoszą się do wszystkich pracowników samorządowych; 2) takie, które odnoszą się do wszystkich pracowników samorządowych, za wyjątkiem pracowników pomocniczych i obsługi; 3) takie, które odnoszą się wyłącznie do mianowanych pracowników samorządowych.

Najbardziej ogólną normą należącą do pierwszej grupy jest art. 15 ust. 1 u.o.p.s. stanowiący, iż do obowiązków pracownika samorządowego należy dbałość o wykonywanie zadań publicznych oraz o środki publiczne, z uwzględnieniem interesów państwa oraz indywidualnych interesów obywateli. Przepis ten nie precyzuje użytych w nim sformułowań. Kategoria nadrzędna – a więc zadania publiczne - została uszczegółowiona w wyliczeniach zawar¬tych w ustawie o samorządzie terytorialnym. Z kolei pojęcia „interesu” państwa, gminy i obywateli traktować należy jako klauzule generalne, odsyłające do ocen pozaprawnych .

Ustęp drugi artykułu 15 przewiduje, że do obowiązków pracownika samorządowego należy w szczególności: 1) przestrzeganie prawa, 2) wykonywanie zadań urzędu sumiennie, sprawnie i bezstronnie, 3) informowanie organów, instytucji i osób fizycznych oraz udostępnianie dokumentów znajdujących się w posiadaniu urzędu, jeżeli prawo tego nie zabrania, 4) zachowanie tajemnicy państwowej i służbowej w zakresie przez prawo przewidzianym, 5) zachowanie uprzejmości i życzliwości w kontaktach ze zwierzchnikami, podwładnymi, współpracownikami oraz w kontaktach z obywatelami, 6) zachowanie się z godnością w miejscu pracy i poza nim. Wymienione powyżej obowiązki pracownika samorządowego nie są powinnościami względem pracodawcy, lecz wobec innych podmiotów.