Opis pracy
Po raz pierwszy użycie słowa „eutanazja” przypisuje się filozofowi angielskiemu Franciszkowi Baconowi. W słynnym dziele pod tytułem „Nowa Atlantyda”, napisał tak o obowiązkach lekarza: „Sądzę, że zadaniem lekarza jest nie tylko przywracać zdrowie, ale również łagodzić ból i cierpienia, i to nie tylko wówczas, gdy takie łagodzenie może prowadzić do wyzdrowienia, ale również wtedy, gdy ma służyć do lekkiego i łatwego zgonu”.
Wielka Encyklopedia Powszechna PWN definiuje eutanazję jako zabójstwo człowieka na jego żądanie lub pod wpływem współczucia dla niego .
Jednakże żadna forma skracania życia i cierpień ludzi beznadziejnie chorych nie uzyskała poparcia opinii publicznej. Może dlatego, że jak wiele innych spraw dotyczących śmierci budził niepokój, tak, że mnóstwo ludzi ucieka od tego tematu, ignoruje go, uważa, że ich to nie interesuje ani nie będzie interesowało, ani dotyczyło nigdy. Ale byli zawsze, może nieliczni, byli i są do dziś zwolennicy legalizacji czynnego skracania życia cierpiących, a nie mających już żadnej nadziei na powrót do zdrowia, oraz zwolennicy wprawdzie nie zabijania, ale w każdym razie nieprzedłużania życia ludzi beznadziejnie chorych za pomocą, skomplikowanych działań lekarskich. Tym, którzy ich krytykują i krytykowali, zarzucają nieznajomość zagadnienia i brak współczucia dla cierpiących oraz chowanie głowy w piasek, tak jakby bolesne zagadnienie umierania w strasznych cierpieniach w ogóle nie istniało .
Każde społeczeństwo przyjmuje jedną zasadę lub kilka zasad zabraniających zabijania. Tradycje kulturowe różnią się, co do tego, w jakich przypadkach odbieranie życia uważane jest za moralnie złe. Jeśli sięgniemy do źródeł naszej zachodniej tradycji, to okaże się, że takie praktyki jak dzieciobójstwo, samobójstwo i eutanazja były w czasach greckich i rzymskich szeroko akceptowane. Większość historyków moralności zachodniej zgodnie potwierdza, że do powszechnego przekonania o tym, że życie człowieka jest święte, oraz że nie wolno celowo odbierać mu życia, przyczynił się w znacznym stopniu judaizm oraz rozwój chrześcijaństwa. Zabieranie niewinnego życia ludzkiego jest w tej tradycji uzurpowaniem sobie praw Boga do dawania i odbierania go. Powinno być ono także traktowane, jak sądzą wpływowi pisarze chrześcijańscy, jako naruszenie prawa naturalnego. Ten pogląd o absolutnej nienaruszalności niewinnego życia ludzkiego nie zmienił się praktycznie do XVI w., kiedy Tomasz Morę opublikował swą Utopię. W książce tej uznał on eutanazję nieuleczalnie chorych za jeden z ważniejszych zwyczajów wyobrażonego idealnego społeczeństwa. W wiekach późniejszych filozofowie brytyjscy David Hume, Jeremy Bentham i John Stuart Mill, zakwestionowali podstawy religijne moralności i bezwzględny zakaz samobójstwa, eutanazji i dzieciobójstwa . Z drugiej strony, wielki osiemnastowieczny niemiecki filozof Immanuel Kant, który sądził, że prawdy moralne opierają się raczej na rozumie niż religii, mimo to uważał, że „człowiek nie może dysponować swoim życiem” .
W niniejszej pracy przedstawione zostanie znaczenie, etymologia i charakterystyka oraz argumenty za i przeciw eutanazji.
Praca ta składa się z czterech części. W pierwszej z nich omówiono samo pojęcie eutanazji: na jej istota oraz elementy, które składają się na czyn zwany eutanazją. Następnie będzie mowa o rodzajach eutanazji: eutanazji dobrowolnej, niedobrowolnej, eutanazji wbrew woli pacjenta, a także eutanazji czynnej i biernej. Ostatnia część tego rozdziału jest poświęcona odróżnieniu śmierci zamierzonej oraz przewidywanej.
Rozważania części drugiej dotyczą prawnych aspektów eutanazji, ujętych najpierw historycznie a następnie na gruncie prawa polskiego oraz ustawodawstwa w innych krajach świata.
Trzecia część jest poświęcona etycznemu aspektowi eutanazji. Są w nim podjęte kwestie dotyczące: godności człowieka, jakości jego życia, norm religijnych oraz etyki lekarskiej.
I wreszcie ostatnia część niniejszej pracy jest poświęcony omówieniu argumentów, na które powołują się zwolennicy oraz przeciwnicy eutanazji. Na początku zaprezentowane zostanie stanowisko zwolenników eutanazji, następnie jej przeciwników, natomiast ostatni punkt jest poświęcony zagadnieniu opieki paliatywnej, która jest traktowana jako alternatywa wobec eutanazji.