Opis pracy
Na kształt epoki pozytywizmu złożyło się wiele czynników zarówno natury społecznej, jak i politycznej. Literatura tego okresu opisywała ciężką sytuację narodu polskiego w czasie zaborów, klęski kolejnych powstań i upadek życia gospodarczego. Program pozytywistów odwoływał się do utylitaryzmu, a więc działań zmierzających do podniesienia poziomu dobrobytu całego społeczeństwa. Protestowali oni przeciwko niesprawiedliwości i wyzyskowi. Hasła, które znalazły swoje odbicie w literaturze tego okresu to: "praca u podstaw", "emancypacja kobiet", "praca organiczna" oraz "asymilacja Żydów". Tematem dominującym ówczesnej literatury była zła sytuacja materialna, choroby oraz ciężka praca. Ludzi przy życiu utrzymywała miłość i nadzieja na lepsze jutro. Głównym materiałem dla realistycznego twórcy – obserwatora była codzienna i zwyczajna rzeczywistość.
Najpopularniejszym gatunkiem literackim doby pozytywizmu była nowela. Odwołując się do definicji słownikowej nowela jest to utwór literacki niewielkich rozmiarów, pisany prozą, charakteryzujący się wyraźnie zarysowaną i sprawnie utworzoną akcją główną, mocno udramatyzowaną, która zmierza do punktu kulminacyjnego. Fabuła noweli jest zazwyczaj jednowątkowa, pozbawiona epizodów, rozbudowanych opisów przyrody oraz szczegółowej charakterystyki postaci. Jej treść dotyczy pewnego zdarzenia, opartego na wyrazistym motywie, z pozoru nieistotnym (np. kamizelka, sokół, stół), ale często nabierającym znaczeń symbolicznych. W noweli akcja toczy się w określonym czasie i miejscu, a osobą opowiadającą jej przebieg, zazwyczaj w sposób ,,obiektywny" jest narrator. Ukazywane przez niego wydarzenia mają swoje przyczyny i skutki. Nowele cechują się wyraźnie uwidocznioną pointą.
Celem pracy jest przedstawienie symbolicznego znaczenia przedmiotów w oparciu o wybrane nowele. W pracy opisano kształt epoki pozytywizmu, a także sytuację społeczną i narodową, przedstawiono program pozytywistów i jego najważniejsze hasła. Nawiązano do tematyki utworów pozytywistycznych i noweli jako najbardziej popularnego gatunku doby pozytywizmu. Przedstawiono definicję słownikową noweli. Problematyka pracy została przeanalizowana w oparciu o nowele:
- "Kamizelka" Bolesława Prusa;
- "Katarynka" Bolesława Prusa;
- "Janko Muzykant" Henryka Sienkiewicza;
- "Latarnik" Henryka Sienkiewicza.