Opis pracy
Cukrzyca i jej powikłania stanowią obecnie poważny problem medyczny a także społeczny. Najbardziej poważne powikłanie choroby cukrzycowej to zespół stopy cukrzycowej występujący obecnie w 5 do 10% osób leczonych na cukrzycę. Zespół stopy cukrzycowej jest schorzeniem trudnym w leczeniu a w przypadku braku wczesnej opieki medycznej chorych dotkniętych tym schorzeniem często jedyną skuteczną formę leczenia są zabiegi amputacyjne, gdy stopa nie nadaje się do leczenia zachowawczego i stanowi bezpośrednie zagrożenie życia. Po dokonanej amputacji chorzy stają się inwalidami i często nie są zdolni do wykonywania jakiejkolwiek pracy, a ryzyko dalszych zabiegów amputacyjnych bardzo duże. Szansę przeżycia 5 lat po dużej amputacji ma tylko 25-30% osób. Często do zespołu pooperacyjnego dołączają się inne choroby psychosomatyczne, jeszcze bardziej pogarszające stan pacjenta. Wynika z tego, że leczenie amputacyjne jest złem koniecznym, często powiązanym z wyłączeniem chorego z życia społecznego. Działania medyczne ukierunkowane na niedopuszczenie do powstania zespołu stopu cukrzycowej a tym bardziej zabiegów operacyjnych powinny być prowadzone w dwóch kierunkach. Z jednej strony istotne jest intensywne leczenie cukrzycy, szczególnie na etapie jej dużego zaawansowania – środkami doustnymi lub insulinoterapii a także ukierunkowanie pacjenta na wszelkie formy leczenia nie farmakologicznego wspomagającego inne konkretne formy terapii. Ważne jest przestrzeganie właściwej diety i prowadzenie aktywnego trybu życia, które w istotnym stopniu obniżają stężenie glukozy w organizmie. Jest to ważny element terapeutyczny, ponieważ zespół stopy cukrzycowej nie jest zjawiskiem niezależnym, lecz ściśle powiązanym z istniejącą cukrzycą, stanowiąc jej praktycznie najcięższe powikłanie. Niedopuszczanie do silnie zaawansowanej cukrzycy, to również działanie niedopuszczające do zespołu stopy cukrzycowej. Z drugiej strony istotne znaczenie ma profilaktyka w kierunku niedopuszczenia lub ograniczenia tego wtórnego schorzenia cukrzycy, która ma pomóc choremu w uniknięciu przy istniejącej cukrzycy w pojawieniu się jej pewnych symptomów.
Na tym etapie zaistniałych zagrożeń zespołem stopy cukrzycowej konieczna jest edukacja przez podologa chorego w zakresie pielęgnacji stóp przy zastosowaniu właściwych środków leczniczych, w tym obserwacja czy nie pojawiają się wcześniej nie istniejące zmiany w postaci owrzodzeń, zmiany barwy skóry i obrzęków, zranień niegojących się, a także nietypowego zniekształcenia stopy. Jeżeli zmiany te są obserwowane należy dokonać fachowej konsultacji lekarskiej, ponieważ mogą to być wczesne objawy zespołu stopy cukrzycowej, które pod kierunkiem lekarskim można ograniczyć i powstrzymać ich rozwój poprzez leczenie specjalistyczne. Zalecane są badania stóp z zastosowaniem specjalistycznych urządzeń medycznych, w celu stopnia reakcji stopy na bodźce zewnętrzne.
Celem tych badań jest ustalenie typu i czasu trwania cukrzycy u respondentów oraz czy występują u nich dolegliwości świadczące o zaistnieniu zespołu stopy cukrzycowej. Celem badań jest ustalenie również zakresu świadomości zagrożenie tym powikłaniem i źródeł informacji na ten temat, również stopnia podejmowania działań profilaktycznych we własnym zakresie a także z pomocą personelu medycznego, dolegliwości kosmetycznych, dermatologicznych lub ortopedycznych stóp a także czy w procesie leczenia wszystkich dolegliwości korzystają z pomocy personelu medycznego. Niezależnie od tego pielęgnacja stóp powinna być dokonywana przez specjalistyczne działania kosmetyczne, odpowiedni dobór obuwia, także ścisłe dostosowanie się do podologicznych zaleceń. Wszystkie tego rodzaju działania mają na celu powstrzymanie wczesnych objawów choroby, aby nie nastąpił jej niekontrolowany rozwój prowadzący do zabiegów amputacyjnych.
Celem pracy jest przedstawienie roli podologa i innych specjalistów w profilaktyce i pielęgnacji chorych z zespołem stopy cukrzycowej.
Praca składa się z pięciu rozdziałów. W rozdziale pierwszym przedstawiono definiowanie cukrzycy, jej epidemiologię patogenezę, objawy kliniczne a także różne formy leczenia także z aktywnym udziałem chorego na cukrzycę, poprzez dostosowanie jego trybu życia do wymogów przy zdiagnozowaniu cukrzycy.
Rozdział drugi obejmuje problematykę zespołu stopy cukrzycowej, jak rozpoznanie, pełny obraz kliniczny a także stopień ryzyka interwencji chirurgicznej.
W rozdziale trzecim przedstawiona jest rola leczenia podologicznego w zespole stopy cukrzycowej, w tym profilaktyka w celu niedopuszczenia do pełnego rozwoju choroby, leczenie miejscowe i wewnątrznaczyniowej a także konieczność interwencji chirurgicznej w zaawansowanych przypadkach zagrożenia życia chorego.
W rozdziale czwartym zaprezentowano metodologię badań własnych metodą ankietową wśród chorych na zespół stopy cukrzycowej. Podstawą badań było określenie celu, szczegółowych pytań badawczych. Ustalono hipotezy badawcze i oceniono grupy respondentów stanowiących osoby z zespołem stopy cukrzycowej.
Rozdział piąty dokonuje interpretacji wyników badań na podstawie wypełnienia kwestionariusza ankiety przez respondentów.
W rozdziałach teoretycznych pracy wykorzystano szereg literatury specjalistycznych i opracowań naukowych, w tym znaną pozycję literatury fachowej „Zespół stopy cukrzycowej” redagowanej przez W. Karnafela.