Opis pracy
Celem pracy jest analiza funkcjonowania Grupy Wyszehradzkiej jako narzędzia polityki zagranicznej Polski.
Na przełomie lat 80. i 90. XX wieku upadek bloku wschodniego diametralnie zmienił sytuację polityczną w Europie. Polska, Czechosłowacja i Węgry dążyły do suwerenności i niezależności w polityce zagranicznej. Ich celem było rozwiązanie dawnych struktur, takich jak Układ Warszawski i RWPG, oraz wycofanie wojsk radzieckich. Te działania były kluczowe dla integracji z zachodnimi strukturami, jak Wspólnoty Europejskie i NATO. Kraje te postanowiły wspólnie koordynować swoją politykę zagraniczną, co doprowadziło do powstania Trójkąta Wyszehradzkiego w 1991 roku. Po rozpadzie Czechosłowacji w 1993 roku ugrupowanie zmieniło nazwę na Grupę Wyszehradzką (V4), zrzeszając Polskę, Czechy, Słowację i Węgry. W latach 90-tych kraje V4 znalazły się w nowym środowisku geopolitycznym, z nagłym upadkiem ZSRR i powstającą Unią Europejską. NATO, wcześniej uznawane za przeciwnika, stało się pożądanym sojusznikiem. Jednak obecność wojsk rosyjskich na terytorium tych państw utrudniała całkowity zwrot w polityce zagranicznej, zwłaszcza że niektórzy zachodni przywódcy byli sceptyczni wobec nowej konfiguracji międzynarodowej.
W kontekście rozpadu ZSRR, współpraca w Grupie Wyszehradzkiej była kluczowa, dając poczucie wspólnoty i budując przyjazne relacje społeczne i gospodarcze. Ważnym celem była też integracja z NATO i Wspólnotami Europejskimi. Dla Polski kluczowe było uniknięcie dawnych antagonizmów w Europie Środkowo-Wschodniej, a Grupa Wyszehradzka stała się najlepszym forum dla neutralizacji obaw i animozji.
Po blisko trzech dekadach istnienia Grupy Wyszehradzkiej można ocenić jej działalność, zweryfikować cele i określić nowe perspektywy, ponieważ współczesne środowisko geopolityczne i gospodarcze znacznie różni się od tego z lat 90-tych XX wieku. W tym czasie kraje Grupy Wyszehradzkiej porzuciły komunistyczne dziedzictwo, stały się członkami NATO i UE, a ich rozwój jest stabilny i bezpieczny.
Praca składa się ze wstępu, czterech rozdziałów oraz zakończenia. Rozdział pierwszy stanowi wprowadzenie do najważniejszych kwestii z zakresu problematyki polityki zagranicznej państwa, w rozdziale drugim omówiono genezę Grupy Wyszehradzkiej, w rozdziale trzecim - funkcjonowanie Grupy Wyszehradzkiej w latach 1991-2004, natomiast w rozdziale czwartym – funkcjonowanie Grupy Wyszehradzkiej po akcesji państw członkowskich do Unii Europejskiej.
Podstawę źródłową pracy stanowią monografie omawiające funkcjonowanie Grupy Wyszehradzkiej, monografie omawiające zagadnienia polityki zagranicznej Polski po 1989 roku, a także artykuły opublikowane w fachowych periodykach.