Traktat Północnoatlantycki - NATO

Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego, którą przyjęło się w Polsce określać angielskim akronimem NATO (North Atlantic Treaty Organization), powstała - jak wskazuje zresztą jej nazwa - na mocy zawartego w dniu 04 kwietnia 1949 roku Traktatu Północnoatlantyckiego, stanowiącego układ wzajemnej obrony (układ zbiorowej obrony) między jego dwunastoma sygnatariuszami. Układ ten przyjęło się nazywać Sojuszem Północnoatlantyckim (North Atlantic Alliance) lub – w skrócie - Sojuszem Atlantyckim (Atlantic Alliance). Terminy NATO i Sojusz Północnoatlantycki używa się w wielu kontekstach wymiennie, jednak należy pamiętać, że nazwą własną międzynarodowej organizacji stworzonej na podstawie Traktatu Północnoatlantyckiego, posiadającej określoną strukturę i organy, jest NATO, natomiast Sojusz Północnoatlantycki jest raczej określeniem związanej układem wzajemnej obrony grupy państw, która utworzyła służącą realizacji wspólnych celów organizację, ale nie jest z nią tożsama .

Wkrótce po podpisaniu Traktatu Północnoatlantyckiego, państwa Sojuszu zawarły dodatkowe umowy, w których regulowano status sił zbrojnych sprzymierzonych państw, status NATO oraz status międzynarodowych kwater głównych. Umowy te stanowiły podstawę do budowy cywilnych i wojskowych struktur NATO na terytoriach sojuszniczych państw. Miały one zasadnicze znaczenie dla ukształtowania się tej organizacji. W późniejszych latach państwa Sojuszu zawarły kilka innych wielostronnych umów, istotnych dla jego funkcjonowania. Jednocześnie wiele ważnych ustaleń i decyzji podejmowano w ramach procedur wewnątrz organizacyjnych, nie miały one, zatem formy traktatowej.

Celem niniejszej pracy jest przedstawienie genezy powstania Traktatu Atlantyckiego poprzez ukazanie założeń funkcjonowania, jak również ukazanie głównego celu NATO, jakim jest zagwarantowanie wolności i bezpieczeństwa wszystkim swoim członkom środkami politycznymi i militarnymi, zgodnie z zasadami Karty Narodów Zjednoczonych. Sojusz został przede wszystkim oparty na wspólnych wartościach demokracji, prawach człowieka oraz poszanowania prawa. W pracy przedstawię również struktury NATO oraz proces włączenia Polski w te struktury.

Głównymi środkami, za pomocą, których Sojusz realizuje politykę bezpieczeństwa są utrzymanie zdolności wojskowej wystarczającej dla zagwarantowania skutecznej obrony oraz aktywne rozwijanie dialogu z innymi państwami oraz współpraca w zakresie bezpieczeństwa europejskiego.

Struktury działające w NATO umożliwiają państwom członkowskim kontynuowanie swojej polityki w celu wykonania założonych zadań, które są wykonywane poprzez struktury cywilne i wojskowe obejmujące personel administracyjny, finansowy i planistyczny oraz agend ustanowionych przez wszystkie państwa członkowskie. Koordynują one działania w wyspecjalizowanych dziedzinach jak np. w łączności niezbędnej do ułatwienia konsultacji politycznych, dowodzenia i kontroli sił zbrojnych oraz wsparcia logistycznego, które konieczne jest do ich utrzymania.

Niniejsza praca składa się z trzech rozdziałów obejmujących podrozdziały.

Rozdział pierwszy, to rozważania teoretyczne o podstawowych pojęciach dotyczących NATO jak również początki i rozbudowa Traktatu Północnoatlantyckiego. Przedstawię również NATO dziś, czyli jakie powstały i jak były przeprowadzane zmiany w końcu XX i na początku XXI wieku.

W rozdziale drugim przedstawiłem funkcjonowanie Traktatu Północnoatlantyckiego oraz organizację i struktury NATO.

Rozdział trzeci przedstawia drogę wejścia Polski w szeregi NATO od momentu wizyty ministra spraw zagranicznych Krzysztofa Skubiszewskiego w brukselskiej Kwaterze Głównej Organizacji do przyjęcia Polski w struktury Sojuszu Północnoatlantyckiego.