Przestępstwa przeciwko prawom osób wykonujących pracę zarobkową

Opis zawartości pracy

Praca skupia się na podstawowych aspektach związanych z przestępstwami przeciwko osobom wykonującym pracę zarobkową. Prawa pracowników są objęte szczególną ochroną, co znajduje wyraz w sposobie organizacji rozpatrywania roszczeń pracowników. Jest to również bardzo drażliwy temat społeczny, dlatego regulacje prawne w tej dziedzinie są szczególnie istotne. W pracy, podczas omawiania regulacji prawnych związanych z przestępstwami przeciw pracownikom, w szczególności skupiono się na:

· złośliwym lub uporczywym naruszaniu praw pracownika wynikających ze stosunku pracy lub ubezpieczenia społecznego;

· naruszaniu przepisów prawa o ubezpieczeniach społecznych;

· niedopełnieniu obowiązków BHP;

· niezawiadomieniu w terminie właściwego organu o wypadku przy pracy lub chorobie zawodowej.

Złośliwe lub uporczywe naruszanie praw pracownika wynikających ze stosunku pracy lub ubezpieczenia społecznego

Zgodnie z treścią art. 218 § 1 k.k. wykonując czynności w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, złośliwie lub uporczywie narusza prawa pracownika wynikające ze stosunku pracy lub ubezpieczenia społecznego, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Z kolei w myśl art. 218 § 2 k.k. osoba określona w § 1, odmawiająca ponownego przyjęcia do pracy, o której przywróceniu orzekł właściwy organ, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

Natomiast art. 218 § 3 k.k. stanowi, że osoba określona w § 1, która będąc zobowiązana orzeczeniem sądu do wypłaty wynagrodzenia za pracę lub innego świadczenia ze stosunku pracy, obowiązku tego nie wykonuje, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3.

Przestępstwo określone w tym przepisie stanowi podstawowy typ naruszenia praw pracowniczych wynikających ze stosunku pracy lub z ubezpieczenia społecznego. Prawa te podlegają ochronie prawno-karnej, bez względu na ich treść czy charakter. Dla realizacji znamion przestępstwa z art. 218 k.k. nie jest konieczne, by naruszenie praw pracowniczych doprowadziło po stronie pracownika do szkody o charakterze majątkowym lub niemajątkowym .

Naruszenie przepisów prawa o ubezpieczeniach społecznych

Jak stanowi art. 219 k.k., kto narusza przepisy prawa o ubezpieczeniach społecznych, nie zgłaszając, nawet za zgodą zainteresowanego, wymaganych danych albo zgłaszając nieprawdziwe dane mające wpływ na prawo do świadczeń albo ich wysokość, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Pierwszoplanowym dobrem prawnym na gruncie art. 219 k.k. są indywidualne interesy pracownika do otrzymania świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Dlatego też nawet ewentualna zgoda pracownika nie ma wpływu na karalność czyn określonego w tym właśnie przepisie. Zgoda pracownika na rezygnację z dokonania czynności rejestracyjnych często podyktowana jest przymusem ekonomicznym oraz warunkami stawianymi przez pracodawcę, uzależniającym od tej zgody samo zawarcie umowy o pracę. Oprócz tego zaniechanie czynności rejestracyjnych uniemożliwia wyegzekwowanie należnych składek ubezpieczeniowych, osłabiając tym samym pod-stawy ekonomiczne całego systemu, co z kolei zagraża pełnej realizacji prawa do świadczeń ubezpieczeniowych innych pracowników. Zakresu zastosowania art. 219 k.. nie można zawęzić wyłącznie do etapu zgłoszenia do ubezpieczenia społecznego – do tyczy on także niewykonania wszelkich obowiązków związanych z przekazywaniem danych także w późniejszym okresie .

Niedopełnienie obowiązków BHP

Artykuł 220 § 1 k.k. stanowi, że karze pozbawienia wolności do lat 3 podlega ten, kto, będąc odpowiedzialny za bezpieczeństwo i higienę pracy, nie dopełnia wynikającego stąd obowiązku i przez to naraża pracownika na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu.

W myśl art. 220 § 2 k.k. jeżeli sprawca działa nieumyślnie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

Natomiast w myśl art. 220 § 3 k.k. nie podlega karze sprawca, który dobrowolnie uchylił grożące niebezpieczeństwo.

W literaturze przedmiotu zarysowała się pewna różnica zdań, czy występujący w art. 220 k.k. zwrot „Kto, będąc odpowiedzialny za bezpieczeństwo i higienę pracy” ogranicza krąg podmiotów tylko do pracodawcy, czy też z przepisu tego wynika, że podmiotem przestępstwa może być każda osoba odpowiedzialna za przestrzeganie BHP w procesie pracy, w szczególności kierująca odpowiednimi działami lub zespołami ludzkimi (np. brygadziści, kierownicy zmian). Mogą to być także pracownicy wydzielonych służb BHP lub służb powołanych do nadzoru w tym zakresie.

Niezawiadomienie w terminie właściwego organu o wypadku przy pracy lub chorobie zawodowej

Zgodnie z treścią art. 221 k.k. kto wbrew obowiązkowi nie zawiadamia w terminie właściwego organu o wypadku przy pracy lub chorobie zawodowej albo nie sporządza lub nie przedstawia wymaganej dokumentacji, podlega grzywnie do 180 stawek dziennych albo karze ograniczenia wolności.

Dobrami chronionymi przez art. 221 k.k. są przede wszystkim prawa pracowników do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, ponieważ działania podejmowane w związku z ujawnionymi wypadkami przy pracy i chorobami zawodowymi mają przyczynić się do poprawy warunków pracy. Ponadto chodzi tu o prawa pracowników do otrzymania stosownych świadczeń, ponieważ należyte dokumentowanie wypadków przy pracy i chorób zawodowych ma wpływ na to, czy pracownik, który uległ wypadkowi przy pracy lub zapadł na chorobę zawodową, takie świadczenie otrzyma w należnej wysokości i odpowiednim czasie. Oprócz tego do dóbr chronionych przez analizowany przepis należy zaliczyć poziom informacji o wypadkach przy pracy i chorobach zawodowych, którą z różnych powodów, przede wszystkim dla prowadzenia skutecznej działalności profilaktycznej, powinny dysponować właściwe organy.