Opis pracy
Celem pracy jest omówienie najważniejszych aspektów związanych z nadzorem kuratorskim nad rodzinami patologicznymi. Rodziny patologiczne stanowią wprawdzie margines w Polsce, jednakże, jak coraz częściej sygnalizuje się w literaturze przedmiotu, ich liczba stopniowo wzrasta.
Przełom lat 80-tych i 90-tych XX wieku był w historii Polski (podobnie jak i całej Wschodniej Europy) okresem transformacji systemu społecznego. Zmianie ulegały instytucje społeczne, struktura społeczna, normy i wartości oraz zachowania społeczne. Upadek komunizmu wiązał się z załamaniem gospodarki, a reforma systemowa nie mogła szybko poprawić położenia materialnego ludności. Frustracje szerokich rzesz społeczeństwa wynikały z obserwacji, że w wyniku zmian politycznych poprawiła się jedynie sytuacja niektórych grup społecznych. Dla części nowych elit wolność okazała się celem samym w sobie, a dla większości społeczeństwa była nieistotną ozdobą biedy. Przechodzenie do gospodarki rynkowej, recesja gospodarcza powodowały pojawienie się problemów społecznych, które wcześniej nie występowały lub które znacznie się zaostrzyły.
Jak zauważa B. Hołyst, zmiany polityczne i gospodarcze, które zachodziły w tym okresie w Polsce sprzyjały osłabieniu dyscypliny społecznej, frustracji u osób z rozbudowanymi ambicjami, oczekiwaniami ekonomicznymi i kulturowymi w warunkach niepełnej możliwości ich zaspokojenia, co z kolei wyzwalało motywacje do zachowań antyspołecznych. Wizja nowych szans, sposobów „urządzenia się” w dorosłym życiu, kształtowana była nie tylko przez zaskakujące wydarzenia krajowe, ale pozostawała także pod wpływem różnorodnych modeli i rozwiązań zachodnich, które docierały do Polski począwszy od lat dziewięćdziesiątych bez większych ograniczeń, a wcześniej gdy ograniczenia te pojawiały się w sposób sztuczny, tym bardziej były atrakcyjne np. dla młodych ludzi, którzy zaczęli wchodzić w konflikt z prawem .
Istnienie rodzin patologicznych to bez wątpienia jeden z podstawowych problemów współczesnego wychowania, pozostający w kręgu zainteresowań pedagogiki resocjalizacyjnej. Zaniepokojenie zwiększaniem się liczby takich rodzin jest jedną z przyczyn intensywnego poszukiwania i doskonalenia metod ich resocjalizacji. Praktycznie każdego dnia media donoszą o aspołecznych skutkach poczynań młodych ludzi, o ich agresji i brutalności. Zachowania te przekraczają obowiązujące normy społeczne i noszą znamiona przestępstw. Narasta zaniepokojenie społeczeństwa zachowaniami patologicznymi i dewiacyjnymi, w konsekwencji strach przed młodzieżą, co powoduje jej izolację i wyalienowanie .
Wzrastająca liczba rodzin patologicznych to jeden z najbardziej alarmujących sygnałów pierwszej dekady XX wieku. Ogół społeczeństwa nurtuje pytanie o przyczynę takiego zjawiska. Dobro ogółu wymaga, aby skutecznie przeciwdziałać negatywnemu zjawisku. Prawidłowa i wczesna diagnoza, uwarunkowania tych zjawisk oraz głęboka znajomość teoretycznych podstaw zagadnienia, stanowi warunek działalności profilaktycznej i resocjalizacyjnej. Istnieje zatem pilna potrzeba wszechstronnego i wnikliwego zanalizowania czynników społecznych warunkujących taki stan rzeczy .
Niniejsza praca podzielona została na trzy rozdziały. W pierwszym rozdziale pracy omówiono Funkcje i status prawny kuratora sądowego. W poszczególnych punktach scharakteryzowano takie zagadnienia, jak: pojęcie i rodzaje kuratorów, funkcje kuratora sądowego, status prawny kuratora sądowego, organizacja kuratorskiej służby sądowej.
Drugi rozdział pracy poświęcony jest ogólnej charakterystyce rodzin patologicznych. W rozdziale tym wyróżniono takie bloki tematyczne, jak: pojęcie i funkcje rodziny, definicja rodziny patologicznej, przyczyny istnienia rodzin patologicznych.
W rozdziale trzecim przybliżone zostały najczęściej spotykane działania kuratora podejmowane w ramach nadzoru nad rodziną patologiczną. Rozdział ten omawia takie kwestie, jak: przeprowadzenie wywiadu środowiskowego; pouczanie podopiecznych o prawach i obowiązkach wynikających z orzeczenia sądu; planowanie oddziaływania profilaktyczno-resocjalizacyjnego i opiekuńczo-wychowawczego; kontrolowanie zachowania podopiecznego; współdziałanie z organizacjami oraz instytucjami, których celem działania jest pomoc podopiecznym; współdziałanie kuratora z sądem.
W pracy wykorzystano monografie poświęcone problematyce pedagogiki resocjalizacyjnej, a także literaturę dotyczącą funkcjonowania kuratorów sądowych.
Tytuły rozdziałów:
1. Wstęp
2. Funkcje i status prawny kuratora sądowego
3. Ogólna charakterystyka rodzin patologicznych
4. Działania kuratora podejmowane w ramach nadzoru nad rodziną patologiczną
5. Zakończenie
6. Bibliografia