Sytuacje konfliktowe w pracy nauczyciela

Konflikty towarzyszą człowiekowi wszędzie, zarówno w życiu osobistym, jak i w miejscu pracy. Konflikty w pracy nie są z pewnością niczym niezwykłym. Niewielkie nieporozumienia i gorące dyskusje są nieuniknionym elementem tego środowiska. W rzeczy samej owe antagonizmy mogą być bardzo produktywne i twórcze. Jeżeli jednak nieporozumienia i różnice poglądów, prawdziwe, czy wyimaginowane, wywołują złe uczucia, to mogą u osób ich doświadczających zaowocować niezadowoleniem i stresem. Zamiast podejmować próby ich rozwiązania, strony konfliktu go podtrzymują i doprowadzają do jego eskalacji. Często można zaobserwować sytuacje, w których jedna strona stwarza trudności i jest jednocześnie zupełnie nieświadoma ich istnienia. Przykładem takiej osoby może być szef, bezpodstawnie krytykujący wysiłki pracownika lub stawiający wygórowane wymagania, kolega nadużywający swojego autorytetu i odmawiający dostępu do informacji, czy też klient żądający usług niemożliwych do zrealizowania.

Tematem niniejszej pracy magisterskiej są Sytuacje konfliktowe w pracy nauczyciela. Motywacją do podjęcia tematu pracy było zainteresowanie autorki problemem konfliktu w miejscu pracy. Autorka zainteresowała się problematyką konfliktów w szkole w związku z tym, iż zawodowo związana jest ze szkolnictwem, a temat konfliktów nie jest jej obcy ze względu na to, że na co dzień spotyka się z tym problemem. Autorka zajęła się tym problemem, gdyż wie, że w szkole występują zarówno konflikty między nauczycielami, między nauczycielami a uczniami, jak również między nauczycielami a rodzicami. Konflikty są naturalną konsekwencją ścierania się różnych typów osobowości, zainteresowań, przekonań i celów. Rolą nauczyciela oraz dyrekcji szkoły jest stwarzanie warunków do ich rozwiązywania. Dodatkową motywacją dla autorki do podjęcia tematu pracy była chęć poznania opinii swoich kolegów i koleżanek na temat konfliktów w miejscu pracy.

Na poczet niniejszej pracy sformułowano następujące cele badawcze:

· poznawczy, polegający na zbadaniu: źródeł i płaszczyzn konfliktów, stron i przebiegu konfliktów, skutków konfliktów oraz sposobów rozwiązywania konfliktów pomiędzy nauczycielem a nauczyciele, nauczycielem a uczniem oraz nauczycielem a rodzicem;

· praktyczny: opracowanie praktycznych wskazówek dla nauczycieli oraz dyrekcji szkoły na temat radzenia sobie z konfliktami w miejscu pracy.

Praca ma charakter teoretyczno-empiryczny. Praca składa się z czterech rozdziałów, wstępu oraz zakończenia. Pierwsze dwa rozdziały stanowią część teoretyczną pracy, w której przedstawiono podstawy dotyczące konfliktów w środowisku szkolnym.

W rozdziale pierwszym omówiono charakter stosunków międzyludzkich w pracy zawodowej, a w szczególności: stosunki międzyludzkie jako element stosunków społecznych, różnorodność kontaktów społecznych w środowisku szkolnym, podstawowe pojęcia dotyczące konfliktów, rodzaje konfliktów oraz sposoby ich rozwiązywania, jak również konflikty w świetle etyki zawodu nauczyciela.

W rozdziale drugim przedstawiono specyfikę sytuacji konfliktowych w pracy nauczyciela. W rozdziale tym omówiono następujące rodzaje konfliktów: nauczyciel – nauczyciel, nauczyciel – uczeń oraz nauczyciel – uczeń.

Kolejne rozdziały stanowią część badawczą pracy. Rozdział trzeci przedstawia metodologię badań własnych, a szczególności: przedmiot i cel badań, problemy i hipotezy badawcze, zmienne i wskaźniki, metody, techniki i narzędzia badawcze oraz organizację badań własnych.

Ostatni rozdział zawiera prezentację oraz analizę wyników badań własnych. Wyniki badań zawarte w tym rozdziale przedstawiły charakterystykę społeczno-demograficzną nauczycieli, charakter konfliktów między nauczycielem a uczniem, charakter konfliktów między nauczycielem a rodzicem oraz charakter konfliktów między nauczycielami. Ostatni podrozdział miał na celu ogólną ocenę sytuacji konfliktowych na podstawie badań własnych.

Bibliografia umieszczona na końcu pracy odsyła czytelnika do innych pozycji, które mogą stać się pomocne, w bardziej szczegółowym zapoznaniu się z problematyką konfliktu w szkole.