Opis pracy
Tematem pracy magisterskiej jest problematyka zbrodni katyńskiej w stosunkach polsko- rosyjskich. W pracy zostały przedstawione relacje polsko- rosyjskie od momentu podpisania przez ZSRR i III Rzeszę paktu Ribbentrop- Mołotow, do chwili skierowania sprawy zbrodni katyńskiej do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu. Wybrałam taki przedział czasowy, ponieważ uważam, że podpisanie w/w paktu, a przede wszystkim tajnego protokołu dodatkowego, miało wpływ na prowadzoną politykę ZSRR i III Rzeszy w stosunku do Polski. Rozważania dotyczące tego zagadnienia zakończyłam na dacie 17 września 2009 r. kiedy to Sejm RP przyjął uchwałę upamiętniającą agresję Związku Radzieckiego na Polskę 17 września 1939 r.
Po sześćdziesięciu dziewięciu latach od popełnienia tej zbrodni przez NKWD Katyń cały czas stoi na drodze do wzajemnego zaufania i szacunku pomiędzy Polakami i Rosjanami. Do dnia dzisiejszego zbrodnia katyńska jest uważana za krwawiącą raną dla stosunków polsko- rosyjskich.
Słowo Katyń wywołuje różnorakie emocje, skojarzenia tj. groza, żal, poczucie niesprawiedliwość i ogromnej krzywdy jakiej doświadczył polski naród. Głęboko zakorzeniony w świadomości narodowej, powoduje „wyrzut sumienia” światowej opinii publicznej, która przez wieki milczała dając przyzwolenie Rosji na dalsze ukrywanie zbrodni. Poruszana przez mnie kwestia jest bardzo ważna dla społeczeństwa polskiego. Do dnia dzisiejszego nie do końca wyjaśniona budzi wiele emocji, szczególnie wśród starszego pokolenia. Wiedza o tych wydarzeniach jest głównie w posiadaniu osób starszych, które w większości zdobyły ją w okresie PRL-u, wbrew publicznemu zakazowi. Dlatego też jednym z celów mojej pracy jest rozszerzenie tej wiedzy wśród młodego pokolenia. Bez pamięci o dziedzictwie narodowym sami nie możemy tworzyć nowej historii. Nie wolno zapomnieć przeszłości i należy pielęgnować jej pamięć. Nadszedł czas, aby oderwać się od krwawej i dramatycznej przeszłości i budować mosty porozumienia.
W swojej pracy starałam się ukazać fakt, że pomimo upływu sześćdziesięciu dziewięciu lat od zbrodni katyńskiej nadal jest ona białą plamą w stosunkach między Polską, a Rosją. Ciągle istnieje wiele niedomówień i tajemnic, które ukrywane są przez rosyjskie archiwa.
Temat pracy rozbiłam w trzech rozdziałach. Wydarzenia przedstawione są w kolejności chronologicznej. W rozdziale pierwszym ukazuje genezę i motywy tej bezprecedensowej zbrodni przez oświetlenie jej przebiegu i okoliczności oraz wieloletnie zmaganie się z kłamstwem, aż po radziecką propagandę. Od tego momentu rząd radziecki stara się za wszelką cenę obarczyć winą Niemców i dąży do tego, aby prawda nie ujrzała światła dziennego. Wszystkie państwa na arenie politycznej zachowują milczenie, bojąc się utraty sojusznika jakim jest ZSRR. Drugi rozdział rozpoczyna się od objęcia stanowiska sekretarza generalnego KPZPR przez Michaiła Gorbaczowa. Od tego momentu następuje zmiana w stosunkach polsko- radzieckich w sprawie zbrodni katyńskiej. W tym czasie została ujawniona prawda o mordzie i zostają przekazane dokumenty w tej sprawie. Rząd rosyjski rozpoczyna śledztwo dotyczące Katynia. W rozdziale trzecim przedstawię zmianę jaka nastąpiła w stosunkach polsko- rosyjskich, a polegają one na znacznym ochłodzeniu, prezydentem FR zostaje Władimir Putin. Rząd rosyjski nie uznaje Katynia za ludobójstwo, umarza śledztwo w sprawie Katynia, a dokumenty utajnia. Rząd polski w związku z tymi wydarzeniami rozpoczyna własne śledztwo. Nie przynosi ono żadnych nowych dowodów, ponieważ strona rosyjska odmawia odtajnienia akt sprawy. Rodziny ofiar walczą o zadośćuczynienie przed sądem rosyjskim, a później przed Europejskim Trybunałem w Strasburgu.
W swojej pracy użyłam metody historyczno- chronologicznej. Praca została napisana z wykorzystaniem publikacji książkowych, internetowych, prasowych z lat 1990-2009, sondaży i ankiet. W pracy wykorzystano również bazę aktów prawnych i oficjalną stronę Sejmu RP. Pomimo licznych pozycji książkowych, prasowych dotyczących zbrodni katyńskiej to jednak ciągle dostrzegamy potrzebę wyjaśnienia jeszcze wielu kwestii. Ich tajemnice wciąż kryją archiwa moskiewskie, wiele z nich zabrały do grobu ofiary i ich oprawcy.