Opis pracy
Cel pracy to analiza zagadnień związanych z determinantami osobowościowymi podatności na wpływy sekt w kontekście wybranej literatury przedmiotu.
Potrzeba badań nad zjawiskiem sekt nie traci swojej aktualności, w szczególności w obliczu nagłaśnianych wielokrotnie przez środki masowego przekazu dyskusji towarzyszących przykładom kontrowersyjnej aktywności pewnych związków religijnych albo światopoglądowych. „Sekciarstwo” jest zjawiskiem bardzo złożonym. Dla przybliżania zagadnień nowych ruchów religijnych i sekt nie ma niestety dokładnej, dostatecznie klarownej aparatury pojęciowej. Działają obok siebie liczne pojęcia, jak: kulty, ruchy kultowe, religie alternatywne, nowe religie, sekty, grupy psychomanipulacyjne, grupy parareligijne, ruchy pogranicza religii i nauki, ruchy o charakterze ekologicznym i alternatywnym nawołujące do budowy społeczeństwa wolnego od dominacji techniki a także do restytucji zerwanej więzi ze środowiskiem naturalnym.
Do problemu sekt nie da się podchodzić obojętnie i nie da się go nie dostrzegać. Rozwój cywilizacyjny z jednej strony poprawia warunki egzystencji człowieka i rozszerza jego horyzonty, z drugiej zaś może doprowadzić do degradacji czy deformacji wartości pojmowanych jako tradycyjne wektory społecznego ładu i sprzyjać powstawaniu dla nich alternatyw. Nierzadko alternatywy te są antonimami wartości powszechnie (większościowo) aprobowanych i uznawanych za fundament społeczeństwa, „przeciwwartościami” („antywartościami”), według których człowiek zaczyna się orientować, na których niwie buduje swoje życie. Często takie „nowe aksjologie” prezentują różne sekty i niektóre obecne zjawiska ze sfery konfesyjno-światopoglądowej. Stają się one popularne, ponieważ naturalny jest pęd człowieka, by w kogoś/coś wierzyć, komuś/czemuś zaufać, a tradycyjna wiara i tradycyjne związki wyznaniowe/kościoły dla wielu wydają się „zatęchłe”, „sztywne”, „urzędowe”, staroświeckie, zbyt skomplikowane i nie nadążające za dynamicznie zmieniającym się światem czy wręcz nawet zdegenerowane i skompromitowane.
Dyskusja o sektach i niesionych przez nie zagrożeniach rozpoczęła się w Polsce w latach dziewięćdziesiątych XX wieku, ale choć w niektórych przypadkach towarzyszy jej medialne zainteresowanie, a tym samym staje się ona bardziej widoczna na forum ogólnospołecznym, to nie stanowi ona rzecz jasna dyskusji społecznie dominującej, ponieważ i same zagadnienia zagrożeń łączących się z aktywnością tak zwanych sekt społecznie nie dominuje. Dyskusja ta jednak ma swoje pokłosie, na przykład w postaci formułowania i promowania potrzeby tworzenia nowych regulacji prawnych bądź usprawniania już istniejących, by skuteczniej zapobiegać szkodliwej działalności sekt. Wymiernym skutkiem tej dyskusji jest także prowadzenie akcji upowszechniania w społeczeństwie wiedzy w temacie zagrożeń płynących ze strony sekt destrukcyjnych a także podnoszenie jego świadomości w obszarze metod werbunku stosowanych przez sekty czy wykorzystywanych przez nie technik i mechanizmów manipulowania człowiekiem.
Praca składa się z czterech rozdziałów. W pierwszym rozdziale przedstawiono genezę zjawiska sekt a także podstawowe kategorie pojęciowe z obszaru omawianej zagadnień. Rozdział drugi pracy porusza zagadnienie rodzajów sekt a także przyczyn popularności sekt. W rozdziale trzecim pracy przeanalizowano zagadnienie członkostwa w sektach i problemów z ich opuszczaniem, z kolei w czwartym rozdziale - konsekwencje przebywania w sektach.
Tytuły rozdziałów:
1. Wstęp
2. Sekty - geneza zjawiska, podstawowe kategorie pojęciowe
3. Rodzaje sekt oraz przyczyny popularności sekt
4. Członkostwo w sektach i problemy z ich opuszczaniem
5. Konsekwencje przebywania w sektach
6. Zakończenie
7. Bibliografia