Nieważność decyzji administracyjnej

Wprowadzenie do tematyki pracy

Prawidłowa decyzja administracyjna musi łącznie spełniać dwie przesłanki, którymi są: zgodność z normami materialnego prawa administracyjnego oraz zgodność z normami procesowego prawa administracyjnego. Decyzja naruszająca normy materialne lub procesowe jest wadliwa.

Można wyróżnić dwa rodzaje wadliwości decyzji administracyjnej: wadliwość materialnoprawną i wadliwość procesowoprawną. Ustawodawca określa, jakie sankcje znajdują zastosowanie w przypadku jednej albo drugiej wadliwości decyzji. W świetle rozwiązań prawnych przyjętych w k.p.a. należy stwierdzić, że wadliwość prawnoprocesowa decyzji powoduje sankcję skutkującą wzruszalnością decyzji w trybie wznowienia postępowania, natomiast wadliwość materialnoprawną - sankcję nieważności decyzji. Od tej reguły przewidziane są pewne wyjątki, albowiem np. pojęciem rażącego naruszenia prawa (art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a.) należy objąć nie tylko rażące naruszenie prawa materialnego, lecz również i procesowego, natomiast wadliwość wymieniona w art. 145 § 1 pkt 6 k.p.a. (wydanie decyzji bez uzyskania wymaganego prawem stanowiska innego organu) będzie wynikiem naruszenia zarówno norm prawa procesowego, jak i prawa materialnego.

Niniejsza praca poświęcona jest zagadnieniu stwierdzenia nieważności decyzji administracyjnej. Instytucja stwierdzenia nieważności decyzji jest instytucją procesową tworzącą możliwość prawną eliminacji z obrotu prawnego decyzji dotkniętych przede wszystkim wadami materialnoprawnymi, a zatem wadami powodującymi nieprawidłowe ukształtowanie stosunku materialnoprawnego zarówno pod względem podmiotowym, jak również przedmiotowym. Instytucja stwierdzenia nieważności decyzji ma charakter niejednolity, bo występują w niej zarówno elementy charakterystyczne dla środka zaskarżenia, środka nadzoru, jak też w zakresie ograniczonym - odwołalności decyzji .

Na skutek poważnego naruszenia prawa akt istnieje jedynie pozornie, a stwierdzenie nieważności wynika z konieczności obalenia domniemania zgodności z prawem orzeczenia, które wywołuje skutki prawne do chwili stwierdzenia, w przepisanej formie jego nieważności. Decyzja dotknięta taką wadą nie może być konwalidowana, a wymogi pewności obrotu prawnego nakazują stwierdzenie jej wadliwości z mocą wsteczną od chwili wydania .

Od stwierdzenia nieważności decyzji należy odróżnić wznowienie postępowania zakończonego decyzją wadliwą. Różnice między wadą decyzji uzasadniającą wznowienie postępowania i stwierdzenie nieważności wynikają z charakteru wady postępowania, w którym zapada decyzja. Przesłanki wznowienia postępowania odnoszą się do ustaleń faktycznych lub innych naruszeń prawa związanych z postępowaniem. Przesłanki stwierdzenia nieważności odnoszą się do wadliwego stosowania prawa materialnego .

Opis zawartości pracy

Praca składa się z pięciu rozdziałów. Rozdział pierwszy omawia historyczne uwarunkowania i ewolucję stwierdzenia nieważności decyzji administracyjnej. Przedstawia jej rozwój na tle przemian systemu prawa administracyjnego, ukazując jej znaczenie w kontekście utrwalania zasad praworządności.

Rozdział drugi poświęcony jest analizie stwierdzenia nieważności decyzji jako nadzwyczajnego środka prawnego. Przedstawiono tu klasyfikację dostępnych środków prawnych, sposoby weryfikowania decyzji nieostatecznych i ostatecznych oraz omówiono specyficzny charakter prawny instytucji nieważności.

Rozdział trzeci koncentruje się na przesłankach, które warunkują możliwość stwierdzenia nieważności decyzji administracyjnej. Z jednej strony omówiono pozytywne podstawy prawne umożliwiające jej zastosowanie, z drugiej przesłanki negatywne, które wykluczają możliwość jej wdrożenia.

Rozdział czwarty dotyczy zagadnienia właściwości organów administracji publicznej w omawianych sprawach. Wskazuje, które organy mają kompetencje do prowadzenia takich postępowań oraz jakie kryteria determinują tę właściwość.

Rozdział piąty opisuje szczegółowo przebieg postępowania dotyczącego stwierdzenia nieważności decyzji. Uwzględnia etapy wszczęcia postępowania, jego rozpoznania oraz podjęcia końcowego rozstrzygnięcia, uwzględniając wymagania proceduralne i praktyczne trudności.