Odbiorca w tekście literackim

Dlaczego ludzie od dawien dawna sięgają po różnorakie dzieła literackie? Co jest głównym bodźcem mobilizującym ich do lektury? Czy może być to tylko ciekawość? Tak, jak wielu jest czytelników, tak wiele jest oczekiwań wobec danego dzieła, jednak w większości przypadków skłania nas do czytania chęć poznania czegoś nowego, nieodgadnionego, czegoś, co nas zaskoczy, zaintryguje, czegoś, co wywoła w nas duchową rewolucję. Jak mówi Antonina Dzikowska: „Książka – to dla wielu milionów czytelników dowiedzenie się prawdy o sobie, znalezienie wyrazu dla własnych tęsknot, pragnień, ideałów” . Reakcja na utwór i jego interpretacja jest jednakże kwestią osobistą, gdyż z powodu odmiennych doświadczeń i oczekiwań lektura wzbudza inne obrazy u każdego czytelnika. Pozwala mu ona na kreację swego wewnętrznego świata, na budowanie niepowtarzalnej tożsamości. Trudno nie zgodzić się ze stwierdzeniem Stefana Melkowskiego, że: „Odbiór dzieła literackiego przez każdego czytelnika jest aktem indywidualnym, umysłowym, duchowym, intymnym”.

Praca skupia się na analizie sposobu oddziaływania tekstów literackich na czytelnika i na sposobie interakcji dzieła literackiego z uczuciami odbiorcy. Opisuje adresatów utworu literackiego, rozpoczynając od odbiorcy wirtualnego, ale nawiązując także do tzw. adresata lirycznego, czy adresata narracyjnego. Nawiązanie do aspektów odbiorcy w tekście literackim są omówione osobno dla różnych epok historycznoliterackich, w szczególności nawiązano do klasycyzmu, romantyzmu, pozytywizmu, ekspresjonizmu i innych. Teoretyczne rozważania poparte są wieloma przykładami twórczości takich autorów jak Ignacy Krasicki, Adam Naruszewicz, Adam Mickiewicz, Goethe, Stanisław Żeromski, Eliza Orzeszkowa i innych. Praca z zakresu teorii literatury.