Ewidencja i rozliczanie kosztów wynagrodzeń i świadczeń na przykładzie wybranego przedsiębiorstwa

Przedmiotem niniejszej pracy jest ewidencja i rozliczanie kosztów wynagrodzeń i świadczeń na przykładzie wybranego przedsiębiorstwa produkcyjno-usługowego.

Temat podejmowany w niniejszej pracy jest dość istotny, gdyż wynagradzanie pracowników stanowi jedną z ważniejszych pozycji kosztowych przedsiębiorstwa.

Na początku warto wyjaśnić, że wynagrodzenie, wynikające zarówno ze stosunku pracy jak i umów cywilnoprawnych, to obowiązkowe okresowe świadczenie pracodawcy na rzecz pracowników, które jest im należne w zamian za wykonywaną przez nich pracę. Z tego tytułu, po za terminowym wypłacaniem pracownikom należnego im wynagrodzenia, na pracodawcy spoczywa także obowiązek prawidłowego rozliczenia się z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych oraz Urzędem Skarbowym. Najważniejszym dowodem księgowym, stanowiącym podstawę do ewidencji wynagrodzeń jest lista płac, która sporządzana jest na podstawie kart pracy, umów o pracę i regulaminu wynagrodzeń. W większych firmach dla ułatwienia dla poszczególnych komórek organizacyjnych można tworzyć osobne listy płac. Dokument ten zawiera nie tylko naliczone wynagrodzenia ale również obowiązkowe składki obciążające zarówno pracownika jak i praco-dawcę. W przedsiębiorstwie wynikające z listy płac wynagrodzenia brutto i inne świadczenia na rzecz pracowników oraz narzuty na wynagrodzenia obciążające pracodawcę stanowią element kosztów działalności podstawowej. W planie kont jest na to przeznaczone specjalne konto zespołu 4 „Wynagrodzenia”. Dodatkowo w większych jednostkach gospodarczych dla łatwiejszego zidentyfikowania miejsca powstawania kosztów tworzy się rozdzielnik płac lub tzw. centra kosztów. Tworzone są one także na potrzeby przeprowadzania kalkulacji, oceny rentowności czy wyznaczenia osoby odpowiedzialnej za koszty.

Wówczas koszty wynagrodzeń różnych działów, komórek funkcjonalnych w przedsiębiorstwie są przyporządkowywane do odpowiedniego dla nich centrum kosztów.

Ponadto warto także zaznaczyć, że ewidencja wynagrodzeń pracowniczych w księgach rachunkowych ma na celu nie tylko ich naliczenie, rozliczenie i wypłatę, ale służy również kontroli kosztów wynagrodzeń i tzw. narzutów na wynagrodzenia oraz rozrachunków z poszczególnymi pracownikami i instytucjami publicznoprawnymi.

Celem niniejszej pracy jest zaprezentowanie wynagrodzeń i świadczeń dla pracowników w przedsiębiorstwie produkcyjno-usługowym poprzez analizę związanych

z nimi dokumentów źródłowych i księgowych a następnie przedstawienie sposobu ich ewidencjonowania i rozliczania w księgach rachunkowych jednostki. Realizacja założonego celu możliwa była dzięki wykorzystaniu ogólnodostępnej literatury przedmiotu, źródła internetowego oraz dokumentów analizowanej firmy.

Całość pracy przedstawiono w dwóch rozdziałach wzajemnie się uzupełniających. Pierwszy rozdział ma charakter teoretyczny a rozdział drugi ma charakter praktyczny i poświęcony jest przede wszystkim podstawowym zagadnieniom dotyczącym wynagrodzeń. Wyjaśniono w nim pojęcie i istotę wynagrodzenia a także przedstawiono jego funkcje i formy wykonywania pracy. W rozdziale tym za-prezentowano również składniki wynagrodzenia, rodzaje systemów wynagradzania pracowników oraz przedstawiono dokumentację związaną z wynagrodzeniami, ze szczególnym uwzględnieniem listy płac. Zostały w nim także omówione ogólne zasady ewidencji wynagrodzeń i potrąceń zawartych w liście płac, dotyczących zarówno zatrudnienia na podstawie umowy o pracę jak i umów cywilnoprawnych. Rozdział ten poświęcony jest również narzutom na wynagrodzenia, którymi obciążony jest pracodawca a także jego obowiązkom wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i Urzędu Skarbowego wynikających z zatrudniania pracowników.

W rozdziale drugim, mającym charakter empiryczny, uwagę skupiono na problem badawczy, jakim jest przedstawienie prawidłowego sposobu naliczania, ewidencji oraz rozliczania kosztów wynagrodzeń i świadczeń w księgach rachunkowych na przykładzie analizowanej firmy. Jakie znaczenie ma stosowany przez jednostkę plan kont? Od czego on zależy? Czy spełnia założone cele? Można przyjąć założenie, że czym bardziej rozbudowany plan kont, szczegółowa analityka oraz prawidłowe ewidencjonowanie i rozliczanie operacji gospodarczych, tym łatwiej jednostce identyfikować koszty oraz prowadzić nad nimi kontrolę. Ułatwia to również w analizie poszczególnych kosztów i podejmowaniu decyzji. Metodą przyjętą do przeprowadzenia badań były ba-dania literaturowe oraz analiza dokumentów źródłowych przedsiębiorstwa. Na początku tego rozdziału, na podstawie danych wyszukanych w internecie i dokumentów wewnętrznych firmy, przedstawiono ogólną charakterystykę badanego podmiotu gospodarczego

oraz stosowane w nim zasady i formy ustalania wynagrodzeń. Po dokonaniu analizy uzyskanych dokumentów źródłowych, tj. listy płac, karty wynagrodzeń, sprawozdania finansowe, zaprezentowano koszty wynagrodzeń omawianego przedsiębiorstwa w ujęciu bilansowym i wynikowym.

Natomiast w zakończeniu niniejszej pracy zamieszczono ogólne wnioski wynikające z przeprowadzonych badań.

W pracy wykorzystano różne materiały źródłowe, ogólnodostępną literaturę przedmiotu, artykuły z czasopism ekonomiczno-finansowych oraz normy prawne.