Oględziny miejsca w procesie karnym

Celem pracy jest analiza zagadnień teorii i praktyki oględzin miejsca przez Policję.

Oględziny to zapoznanie się przez organ procesowy z rzeczą miejscem lub chciałem osoby celem poznania ich właściwości oraz cech, ze względu na ich znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy lub ujawnienia nowego środka dowodowego. Oględziny mogą dotyczyć zarówno miejsca rzeczy, ale także osoby Możliwe jest również dokonanie oględzin zwłok. Oględziny stanowią dowód rozmienił sposobu przeprowadzania tak zwanego dowodu rzeczowego, jednakże otwarcie zwłok i eksperyment to dowód w rozumieniu czynności dowodowej mającej na celu ujawnić okoliczności umożliwiające wysunięcie konkretnych wniosków. Wszystkie te dowody są jednak dowodami zmysłowymi.

Oględziny miejsca obejmować mogą tak pomieszczenia, ale i otwartą przestrzeń. Mają one charakter statyczny, co oznacza że konkretne miejsce jest "oglądane", ale też mogą mieć charakter wykrywczy. Charakter wykrywczy oznacza poszukiwanie za pomocą zmysłów informacji, które nie były dotąd znane, śladów lub dowodów przestępstwa. Do oględzin zaliczyć należy także wizję lokalną, nazywaną również oględzinami wtórnymi. Jej celem jest pozyskanie na miejscu zdarzenia odpowiedniego obrazu sytuacji lub też doprecyzowanie informacji uzyskanych wcześniej o zdarzeniu w miejscu, w którym ono nastąpiło. Odgrywa więc ona rolę weryfikacyjną, a nie wykrywczą. Wyróżnia się jeszcze tak zwane okazanie miejsca i wskazanie miejsca. Nie są to czynności odrębne, ale działania podejmowane w trakcie przesłuchiwania. Okazanie miejsca to wskazanie na przykład świadkowi różnych miejsc w celu rozpoznania ich jako miejsca zdarzenia. Wskazanie miejsca to z kolei podanie przez przesłuchiwanego, na przykład podejrzanego, konkretnego wycinka przestrzeni lub pomieszczenia jako miejsca zdarzenia lub miejsca, którym mogą znajdować się dowody przestępstwa, miejsce to podlegać zatem powinno dalszej kolejności oględzinom.

W ramach postępowania przygotowawczego oględziny miejsca często są czynnością, którą należy wykonać bez zwłoki, przeprowadzoną jeszcze pierwszej fazie dochodzenia. W postępowaniu sądowym oględzin takich z reguły dokonuje się jako wizji lokalnej i powinien ją przeprowadzić sąd przy udziale stron, ale możliwe jest też wyznaczenie do tego sędziego ze składu orzekającego lub sąd wezwany.

Praca składa się z czterech rozdziałów. Pierwszy rozdział pracy przybliża zagadnienia wprowadzające, w szczególności pojęcie oględzin, podstawy prawne oględzin miejsca zdarzenia, określenie miejsca zdarzenia, cele oględzin i znaczenie oględzin miejsca zdarzenia.

Drugi rozdział pracy przybliża szereg czynności poprzedzających i przygotowujących do oględzin miejsca przez Policję. Wśród czynności tych wyszczególnić można zabezpieczenie miejsca do chwili oględzin i obowiązki policjanta, czynności podejmowane niezwłocznie przy zaistniałym zdarzeniu, istota i zakres czynności przygotowawczych do oględzin miejsca.

Trzeci rozdział pracy poświęcono czynnościom wykonywanym przez Policję i ich dokumentację w trakcie oględzin miejsca. Rozdział ten wyszczególnia następujące aspekty: zasady dokonywania oględzin miejsca, fazy oględzin, sposoby utrwalania i zabezpieczenia śladów, a także inne czynności realizowane w trakcie oględzin.

W czwartym i ostatnim rozdziale pracy przybliżono charakterystykę dokumentów dotyczących prowadzenia oględzin. Rozdział ten skupia się na zasadach przygotowania protokołu oględzin, szkicach kryminalistycznych, materiałach poglądowych w formie zdjęć, jak również notatce urzędowej.

Praca została przygotowana w oparciu o monografie poświęcone problematyce oględzin, podręczniki kryminalistyczne, podręczniki związane z postępowaniem karnym, komentarze do Kodeksu Postępowania Karnego, jak również artykuły publikowane w periodykach prawniczych.

Tytuły rozdziałów:
1. Wstęp
2. Podstawy prawne, cele i zadania przeprowadzenia oględzin miejsca przez policję
3. Czynności poprzedzające oraz przygotowawcze do oględzin miejsca przez policję
4. Czynności wykonywane przez policję czynności oraz ich dokumentacja podczas oględzin miejsca
5. Dokumentacja przebiegu i wyników oględzin miejsca przez policję
6. Zakończenie
7. Bibliografia