Bajkoterapia w rozwoju dziecka przedszkolnego

Radzenie sobie z emocjami, strachem, lękiem i rzeczywistością to zagadnienie zawsze aktualne i trudne nie tylko dla dziecka, ale także dla osób dorosłych. Istnieją takie okoliczności, które wymagają wsparcia od zewnątrz, pomocy od osób wykształconych w kierunku terapeutycznym. Trudności radzenia sobie z rzeczywistością nie dotyczą jedynie dorosłych. Także małe dziecko, nieoswojone jeszcze z trudnymi, nieznanymi sytuacjami wymaga odpowiedniego podejścia.

Jedną z takich form terapii jest bajkoterapia, czyli dziecięca odmiana biblioterapii. Bajka jako utwór, od zawsze miała walory wychowawcze. Wspiera ona rozwój dziecka w każdym jego obszarze. Jednak w życiu dziecka mogą zaistnieć sytuacje, z którymi nie jest ono w stanie sobie poradzić. Warto wówczas skorzystać z właściwości książek dla dzieci dobranych pod kątem treści do cech indywidualnych dziecka i jego konkretnego problemu. Dlatego też tak bardzo podkreśla się rolę bajkoterapii będącej „drogą” do zrozumienia przez dziecko swoich emocji, zrozumienia ich i radzenia sobie z nimi.

W literaturze przedmiotu wyraźnie podkreśla się pozytywny wpływ bajkoterapii, przeprowadzono wiele badań, które podkreśliły jej walory z perspektywy rozwoju dziecka. W niniejszej pracy również przeprowadzono badania własne, aby zweryfikować prawdziwość wpływu bajkoterapii na dziecko trzyletnie. Badania zostały przeprowadzone za pomocą sondażu diagnostycznego. Techniką badawczą była ankieta skierowana do nauczycieli przeprowadzających bajkoterapię w przedszkolu, narzędziem badawczym był kwestionariusz ankiety. Postawiono tu problem główny pracy, czy bajka terapeutyczna wpływa na ogólny rozwój dziecka trzyletniego. Postawiono także pytania szczegółowe dotyczące tego, czy bajka terapeutyczna wpływa na relacje dziecka trzyletniego z rówieśnikami, czy ma wpływ na jego rozwój emocjonalny i na problemy trzylatków. Przedmiotem badań było oddziaływanie bajki terapeutycznej na funkcjonowanie dziecka trzyletniego, a celem w jaki sposób bajka terapeutyczna wpływa na jego funkcjonowanie.

Praca ta składa się z czterech rozdziałów. W pierwszym rozdziale zajęto się charakterystyką dziecka w wieku trzech lat i jego rozwoju fizycznego, motorycznego, społecznego, emocjonalnego i poznawczego. Rozdział drugi został poświęcony tematyce wpływu bajki na jego funkcjonowanie w życiu codziennym. Rozwinięto temat biblioterapii wpływającej całościowo na dziecko. Zwrócono uwagę, z jakiego rodzaju książek warto w jej zakresie korzystać i w jaki sposób, aby przyniosły one efekty. W rozdziale metodologicznym został przedstawiony cel i przedmiot badań. Postawiono, pytania badawcze i hipotezy. Scharakteryzowano wykorzystane do celów badań własnych metody, techniki i narzędzia badawcze. Opisano grupę badaną i teren badań. W rozdziale czwartym przedstawiono analizę badań. Odpowiedzi, które zostały pozyskane przedstawiono w formie graficznej i zanalizowane pod kątem pytań badawczych.

Zarówno z literatury przedmiotu, jak i z badań oraz obserwacji dzieci, którym przybliża się książki terapeutyczne jasno wynika, że ten rodzaj bajkoterapii to najmniej skomplikowany sposób dotarcia do dziecka, zwłaszcza gdy nie radzi ono sobie ze swoimi emocjami, trudną rzeczywistością, lękami i brakiem poczucia bezpieczeństwa. Istotne wówczas jest indywidualne dobranie treści książki, w taki sposób, aby jej bohater stał się wzorem do naśladowania dla małego czytelnika, jego przyjacielem, a okoliczności jego przygód, przypominały problemy te, z którymi boryka się dziecko. Takie relacje między książką a dzieckiem pozwalają mu poznawać otoczenie, którego czasem się boi, którego unika, nie rozumie. Odpowiednio dobrana książka jest dla niego wskazówką, że chociaż istnieją problemy, to należy szukać rozwiązań, a nie uciekać przed nimi. Celem napisania tej pracy jest uświadomienie rodzicom dzieci, ich opiekunom, nauczycielom, że jest mądry sposób, aby dziecko nauczyło się funkcjonować w świecie, nawet wtedy, gdy pojawiają się sytuacje trudne. Uważam, że im wcześniej sobie to dziecko uświadomi, tym bardziej będzie sobie radziło z problemami na dalszych etapach swojego życia, także i w dorosłości.