Misje pokojowe NATO - ONZ - OBWE

Jednym z najpoważniejszych wyzwań społeczności międzynarodowej oraz poszczególnych państw było i jest dążenie do zapewnienia ich obywatelom jak najszerzej pojmowanego bezpieczeństwa. Jednym z instrumentów służących bezpieczeństwu stały się misje pokojowe organizowane przez ONZ.

Powstanie i rozwój „misji pokojowych ONZ jest następstwem niezwykle bujnego rozwoju stosunków międzynarodowych po II wojnie światowej, szczególnej roli ONZ w utrzymaniu międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa, a także ujawniania się kontrowersji między stałymi członkami Rady Bezpieczeństwa. Kontrowersje te, uniemożliwiające realizację podstawowego celu ONZ w sposób sprecyzowany w Karcie, spowodowały konieczność jej rozszerzającej interpretacji. Różnorodne wysiłki podejmowane przez Organizację w celu utrzymania pokoju światowego polegały na powoływaniu ad hoc różnych organów, często nie mających odniesienia w Karcie NZ. ONZ, tworząc nową instytucję, więcej zwracała uwagi na wypełnianie swych zadań niż na funkcjonowanie w zgodności z literalnie interpretowaną Kartą.

Istotny element realizacji postanowień ONZ stanowiły międzynarodowe misje pokojowe prowadzone z udziałem obserwatorów lub kontyngentów wojskowo-cywilnych. Do końca lat osiemdziesiątych ubiegłego stulecia była ona w zasadzie jedyną organizacją prowadzącą wspomniane operacje. Zburzenie dwubiegunowego podziału świata na początku lat dziewięćdziesiątych wpłynęło w znaczący sposób na rozwój systemu rozwiązywania konfliktów przez społeczność międzynarodową. Obok ONZ w prowadzenie misji pokojowych zaangażowały się również organizacje regionalne, jak np. Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE), a na podstawie mandatu politycznego ONZ także Sojusz Północnoatlantycki (NATO). Międzynarodowe misje pokojowe obejmują szeroki wachlarz sposobów działania, od dyplomacji prewencyjnej po interwencją zbrojną w celu wymuszenia pokoju.

Celem niniejszej pracy jest omówienie najważniejszych zagadnień dotyczących misji pokojowych organizowanych przez ONZ, NATO oraz OBWE. Praca składa się z pięciu rozdziałów.

Pierwszy z nich zawiera przybliżenie samego pojęcia oraz rozwój międzynarodowych misji pokojowych. W rozdziale drugim omówiono misje pokojowe ONZ. W poszczególnych punktach dokonano charakterystyki procesu decyzyjnego przy podejmowaniu misji pokojowych, misji pierwszych generacji, misji drugich generacji oraz operacji wymuszania pokoju. Z kolei rozdział trzeci został poświęcony misjom pokojowym NATO. Na początku tego rozdziału dokonano analizy procesu decyzyjnego przy podejmowaniu misji pokojowych w ramach NATO, następnie zaś omówiono takie zagadnienia, jak: rodzaje misji pokojowych NATO, misje pokojowe w doktrynie NATO oraz miejsce misji pokojowych we współpracy NATO z państwami partnerskimi. W czwartym rozdziale pracy zawarte zostały rozważania na temat misji pokojowych OBWE. Rozdział ten podzielono na pięć punktów: proces decyzyjny przy podejmowaniu misji pokojowych; działanie misji OBWE na rzecz poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności; udział misji w demokratyzacji państw; rola misji w promocji praworządności; zaangażowanie misji w budowę społeczeństwa obywatelskiego. W ostatnim, piątym rozdziale pracy, scharakteryzowano udział Polski w misjach pokojowych. W rozdziale tym opisana została działalność polskich jednostek logistycznych w operacjach pokojowych ONZ, polskich jednostek operacyjnych w siłach pokojowych ONZ, udział polskich obserwatorów wojskowych w misjach pokojowych ONZ i OBWE, a także udział w operacjach pokojowych NATO.