Terroryzm islamski

Wiek XXI otwarł przed terroryzmem nowe szanse i możliwości, co skutkowało brutalizacją metod działania i wykroczenie poza granice nakreślone przez rewolucjonistów z końca poprzedniego stulecia. Idee zaczęły odgrywać rolę drugoplanową, ustępując profesjonalizmowi i dążeniu do udoskonalenia zbrodniczych metod. Kluczowe stało się dążenie do zastraszenia, którego osiągnięcie jest celem realizowanym wszystkimi możliwymi środkami, niezależnie od kosztów społecznych, także za cenę śmierci tysięcy niewinnych ludzi. Wśród grup terrorystycznych pojawiło się milczące przyzwolenie na sprowadzanie nieszczęścia na ludzi w istocie nie będących wrogami.

Terroryzm, w szczególności zaś terroryzm islamski jest dzisiaj problemem o charakterze globalnym. Bezpieczeństwo światowe jest zaburzone przez działania terrorystyczne, również w krajach, które nie są zaangażowane w żadne konflikty zbrojne. Strach przenika świadomość społeczeństw na wszystkich kontynentach. Nie tylko całe państwa, ale również przedsiębiorstwa, które zajmują się zapewnieniem bezpieczeństwa, szkolą w swoich strukturach jednostki zdolne do stawiania oporu atakom mającym charakter terrorystyczny.

Specyficznym elementem ataków terrorystycznych jest ślepe stosowanie przemocy na masową skalę wobec ludności cywilnej, bez oglądania się na wartości humanitarne oraz dążenie do uzyskania rozgłosu. Najczęściej stosuje się metody związane z porwaniami, detonowaniem bomb w samochodach, zamachami samobójczymi, czy masowymi morderstwami.

Rozwój terroryzmu międzynarodowego prowadził do zmian w strukturze organizacji terrorystycznych. Duża liczba tego typu organizacji z jednolitych ugrupowań funkcjonujących w danym państwie, przekształciła się w małe organizacje o charakterze zdecentralizowanym, funkcjonujące w strukturze sieciowej. W taki sposób, gdy wykryta zostanie jedna z komórek, pozostałe mogą nadal działać zachowując autonomiczność. Terroryści posiadają szereg samodzielnych pionów specjalizujących się w działalności społecznej i medycznej, pozyskiwaniu funduszy, rekrutowaniem ochotników, wywiadem, czy też planowaniem i przeprowadzaniem zamachów, ale także działalnością religijną i ideologiczną.

Terroryzm jest również metodą walki o charakterze politycznym, strategią stosowania przemocy związanej z porwaniami lub zamachami bombowymi. Tego typu działania uznawane są jako najskuteczniejszy sposób i środek umożliwiający osiągnięcie wyznaczonych celów politycznych. Terroryzm może również pojawić się w ruchu narodowowyzwoleńczym, gdy celem jest uzyskanie niepodległości za sprawą oderwania części terytorium danego państwa. Część organizacji, w szczególności lewicowych posługuje się hasłami anarchistycznymi, głosząc idee „rewolucji światowej” lub „zburzenia państwa burżuazyjnego” i zbudowania w tym miejscu jakiegoś nie do końca sprecyzowanego „porządku”.

Terroryzm jako działanie o charakterze antypaństwowym w ujęciu historycznym stanowi jedną z najstarszych i najdłużej funkcjonujących politycznych form walki klasowej skierowanej w przeszłości przeciw kierowniczej kadrze rodowej, a w późniejszym okresie państwowej. Terroryzm w przeszłości najczęściej łączył się z podstępnymi i trudnymi do wykrycia metodami zabijania osób wykonujących funkcje przywódcze. W początkowym okresie osobami narażonymi na tego typu działania byli przywódcy rodów, w późniejszym okresie plemion i związków plemiennych, ostatecznie państw, choć również osoby mające szanse zajęcia tych stanowisk. W ujęciu historycznym terroryzm był nie tylko skutkiem pojawienia się klas i walki pomiędzy nimi, ale również skutkiem sprzeczności między interesami małych grup społecznych spychanych na drugi plan, a interesami klas posiadających i w niewielu przypadkach przyspieszał działania związane z walką mas przeciw klasom eksploratorskim, znacznie częściej jednak wzmagał działania tych klas przeciw masom ludu.

Do końca lat sześćdziesiątych ubiegłego wieku uważany był za zagrożenie mające znaczenie marginalne. Jednak od tego czasu coraz częściej zaczął się pojawiać w globalnych mediach i obecnie jest jednym z najczęściej poruszanych tematów w mediach. Podczas przemian jakie miały miejsce w latach 1989 – 2001 specyfika terroryzmu i charakter działań z nim związanych uległ dużym przemianom. We wcześniejszym okresie zagrożenia terrorystyczne były bardziej przewidywalne, obecnie terroryzm stanowi ważny element działań wojennych. Terroryzm jest teraz podstawowym zagrożeniem bezpieczeństwa, któremu muszą przeciwdziałać rządy państw rozwiniętych, można wręcz stwierdzić, że dzisiejszy terroryzm przybrał formy charakterystyczne dla prowadzenia wojny.

Istota terroryzmu pozostaje jednak nadal niezmienna, niezależnie od jego celów, form i środków, czy miejsca i skali jego stosowania. Postulowane i znajdujące swoje źródło w funkcjonalizmie politycznym, podejście do terroryzmu umożliwia dostrzeganie, że to co kształtuje terroryzm jest ponadczasowe i niezmienne.

Praca ta stanowi analizę potencjalnego wpływu, jaki terroryzm może mieć na życie społeczne i polityczne w państwie. W niemal każdym kraju europejskim od czasu drugiej wojny światowej funkcjonuje przynajmniej jedna grupa terrorystyczna mająca charakter polityczny. Interesujące jest tu również rozmieszczenie geopolityczne obszarów działalności tych grup – niemal żaden kraj postsocjalistyczny nie dysponuje taką strukturą na swoim terenie. Praca składa się z pięciu rozdziałów.

Pierwszy rozdział skupia się na zdefiniowaniu pojęcia „terroryzm”. Termin ten wiąże się z dużymi kontrowersjami. Nie można mówić o powszechnej zgodzie związanej z jego definicją, czasem powstania, czy przejawami. Bez wątpienia jest to określenie mające charakter pejoratywny, niosące negatywne konotacje i sugerujące konkretny osąd moralny. Przedstawione zostały tu również atrybuty terroryzmu, czyli cechy, jakie posiada organizacja terrorystyczna.

Rozdział drugi skupia się na uwarunkowaniach terroryzmu międzynarodowego, wśród których wymienić można nacjonalizm, globalizację, rewolucyjność, skrajność, ekstremizm religijny, czy ostatecznie pojedyncze grupy interesu.

Rozdział trzeci zawiera charakterystykę dużych grup, które w istotny sposób kształtowały lub kształtują historię terroryzmu. W szczególności dotyczy to Al.-Kaidy, Hamasu, Dżihadu, czy Ludowego Frontu Wyzwolenia Palestyny.

Czwarty rozdział odnosi się do funkcjonowania politycznego terroryzmu. Ukazane tu zostały ponadczasowa istota terroryzmu i funkcja, jaką odgrywa on w polityce.

Rozdział piąty skupia się na sposobach przeciwdziałania światowego i międzynarodowego terroryzmu, czyli w szczególności traktuje o sposobach przygotowania się do wojny terrorystycznej. Dodatkowo przedstawione zostały trzy podejścia do walki z przestępczością tego rodzaju.