Kary dyscyplinarne wobec więźniów

Cel pracy to analiza zagadnień wymierzania kary dyscyplinarnych w stosunku do osób odbywających karę pozbawienia wolności.

Kodeks karny wykonawczy zawiera w art. 5 § 1 bardzo ważny kanon polskiego prawa. Stanowi więc, że skazany jest podmiotem sprecyzowanych w Kodeksie karnym wykonawczym obowiązków i praw. Oznacza to, że skazany nie może być traktowany jedynie jako przedmiot oddziaływań i zabiegów wychowawczych, resocjalizacyjnych. Skazany nie może być również traktowany jako przedmiot środków przymusu stosowanych dla wyegzekwowania poddania się karze i zastosowanych środków. W całym procesie wykonywania orzeczeń muszą być zachowane podmiotowe prawa skazanego, dotyczące położenia prawnego, w jakim się znajduje. Co więcej, muszą być przestrzegane przez skazanego a także przez organy wykonania orzeczeń obowiązki dotyczące właściwego wykonania orzeczeń. Jest to warunek praworządnego wykonywania orzeczeń, a równocześnie ważny element wychowawczego oddziaływania na skazanych. Należy pamiętać, że przepis art. 5 § 1 k. k. w. odnosi się do obowiązków i praw skazanego „określonych w niniejszym kodeksie”. Rozchodzi się tu zatem nie o wolności i prawa obywatela i człowieka w ogóle, jednak o obowiązki i prawa, które stanowią element stosunku prawnego pomiędzy skazanym a organem wykonującym orzeczenie.

Ważne dopełnienie reguły traktowania skazanego jako podmiotu postępowania wykonawczego stanowi treść art. 4 § 1 k. k. w. Zgodnie z tym przepisu „kary, środki karne, zabezpieczające i zapobiegawcze realizuje się w sposób humanitarny, z poszanowaniem godności ludzkiej skazanego. Zakazuje się stosowania tortur albo nieludzkiego lub poniżającego traktowania i karania skazanego”. Położenie prawne i faktyczne skazanego zależy w szczególności od rodzaju kary albo zastosowanego środka. Inne jest przy efektywnym pozbawieniu wolności, a inne przy karze ograniczenia wolności, jeszcze inne przy stosowaniu środków probacyjnych czy zabezpieczających. Niektóre z tych kar albo środków penalnych są jednorazowym aktem wymiaru sprawiedliwości (na przykład. grzywna albo odszkodowanie), inne - w szczególności kara pozbawienia wolności - pozwalają rozwinąć albo nawet zakładają cały system rygorów i metod oddziaływania wychowawczego.

Rzecz jasna status prawny skazanego odbiega zasadniczo od położenia prawnego każdego innego obywatela, wobec którego regułą jest, że właściwym prawom towarzyszą właściwe obowiązki. W kontekście skazanego na pierwszy plan wysuwają się jego obowiązki, co wynika z faktu prawomocnego skazania go za działanie, którym wyrządził konkretną szkodę. Na podstawie treści art. 5 § 2 k. k. w. skazany ma obowiązek stosować się do wydanych przez odpowiednie organy poleceń zmierzających do wykonania orzeczenia. Kodeks karny wykonawczy określa również prawne konsekwencje dotyczące nierespektowania przez skazanego rygorów i obowiązków w toku wykonania orzeczenia. W doktrynie podkreśla się, że „granice podmiotowych praw skazanego można określić dopiero w odniesieniu do obowiązków związanych z wykonaniem orzeczenia”.

Cechą współczesnych rozwiązań jest skłonność do szczegółowej limitacji ograniczeń związanych z pozbawieniem wolności i w miarę szczegółowego określenia treści uszczupleń w sferze praw skazanego związanych z konkretną karą albo zastosowanym środkiem. To dążenie do coraz bardziej dokładnego określenia stopnia ograniczeń praw skazanego przy wykonywaniu orzeczeń pozostaje w ścisłym związku z określeniem obowiązków skazanego w ramach postępowania wykonawczego. Suma praw i obowiązków skazanego określa jego sytuację w ramach postępowania wykonawczego, określa jego status prawny.

Praca została podzielona na trzy rozdziały. W pierwszym rozdziale przeanalizowano przesłanki wymierzania kar dyscyplinarnych osobom odbywającym karę pozbawienia wolności, w drugim rozdziale przedstawiono katalog kar dyscyplinarnych, z kolei w trzecim rozdziale przybliżono procedurę wymierzania kar dyscyplinarnych.

Tytuły rozdziałów:
1. Wstęp
2. Przesłanki wymierzania kar dyscyplinarnych osobom odbywającym karę pozbawienia wolności
3. Katalog kar dyscyplinarnych
4. Procedura wymierzania kar dyscyplinarnych
5. Zakończenie
6. Bibliografia