Controlling w przedsiębiorstwie

Celem pracy jest analiza problematyki zastosowania controllingu we współczesnym przedsiębiorstwie. Zmieniające się cały czas warunki gospodarcze, rosnąca konkurencja, skracające się cykle życia produktów, podlegające przemianom upodobania konsumentów i zachodzące procesy globalizacyjne powodują, że istniejące metody zarządzania przestają spełniać swoje dotychczasowe zadania. Wszystko to sprawia, że intuicyjna egzystencja wielu współczesnych przedsiębiorstw, często daleka od optymalnych rozwiązań, przestaje być realna. Obecnie coraz bardziej zaczyna się liczyć dokładność, szybkość oraz koszt działania, a niezbędne do tego informacje mają ogromne znaczenie. Chcąc sprostać tym zmieniającym się wymaganiom gry rynkowej kadra kierownicza zmuszana jest do zmiany postrzegania otaczającej ich rzeczywistości oraz swojego dotychczasowego sposobu myślenia. W konsekwencji coraz chętniej menedżerowie sięgają po nowoczesne metody zarządzania przedsiębiorstwem, umożliwiające im wyeliminowanie pewnej dozy niepewności oraz podejmowanie trafniejszych decyzji .

Controlling jest koncepcją stosunkowo nową. W Europie pojawił się on dopiero w połowie lat 50-tych XX w. w Niemczech. Początkowo był wdrażany w spółkach-córkach koncernów amerykańskich, a następnie także w dużych niemieckich przedsiębiorstwach (np. w koncernie Continental pod koniec lat 60-tych XX w.). W analogiczny sposób został on również przeniesiony na grunt przedsiębiorstw francuskich. Zmiana zasad gospodarczych i napływ inwestorów zagranicznych w latach 90-tych ubiegłego stulecia umożliwiły wdrożenie controllingu także w Polsce - najpierw w filiach zachodnich przedsiębiorstw, a później w rodzimych jednostkach .

Za ojczyznę controllingu uznawane są Stany Zjednoczone. Pierwsze stanowiska controllerów zostały tam powołane w drugiej połowie XVIII w. w centralnej administracji państwowej (np. ustanowienie przez Kongres Komisji do spraw zarządzania i czuwania nad wykorzystaniem budżetu państwa). Jednak w gospodarce stanowiska te zostały utworzone dopiero w latach 80-tych XIX wieku (przykładowo w Atchinson, Topeka and Santa Fe Railroad Company w 1880 r.). Szybki i dynamiczny rozwój spółek kolei żelaznej stanowił główną siłę napędową rozwoju controllingu w tamtym okresie. Innowacyjne metody zarządzania wykorzystywane przez te przedsiębiorstwa zostały następnie zaadaptowane i dalej rozwijane w innych sektorach gospodarki. Prekursorami w tym zakresie były wielkie spółki, jak np. General Electric Company (1892 r.) czy sieć sklepów Woolworthsa. Główną przyczyną tak szybkiego rozwoju idei controllingu w USA na przełomie XIX i XX w. był wzrost gospodarczy. Szczególny wpływ wywarła wówczas Rewolucja Przemysłowa, podczas której zanotowano bardzo duży wzrost obrotów i liczby działań podejmowanych przez przedsiębiorstwa. Nieskuteczność stosowanych wówczas metod zarządzania zmuszała przedsiębiorców do poszukiwania nowych sposobów zarządzania dostosowanych do tak istotnie zmieniających się warunków i procesów gospodarczych .

Niniejsza praca składa się ze wstępu, trzech rozdziałów i zakończenia. W rozdziale pierwszym zaprezentowane zostały podstawowe zagadnienia dotyczące roli controllingu w procesie zarządzania przedsiębiorstwem. Przedstawiono tu genezę i współczesne ujęcie controllingu, funkcje i cele controllingu, klasyfikację controllingu oraz charakterystykę instrumentów controllingu.

W drugim rozdziale pracy dokonano omówiono kwestie związane z miejscem controllingu w strukturze przedsiębiorstwa, pojęciem i rodzajami kontrolerów, rolą i zadaniami kontrolera w zarządzaniu przedsiębiorstwem oraz ośrodkami odpowiedzialności w przedsiębiorstwie.

Trzeci, jednocześnie ostatni rozdział pracy, ma charakter badawczy. Rozdział ten poświęcony jest omówieniu zastosowania controllingu na przykładzie wybranego przedsiębiorstwa. Poszczególne punkty tego rozdziału są poświęcone takim zagadnieniom, jak: charakterystyka działalności przedsiębiorstwa X, obszar planowania controllingu w badanym przedsiębiorstwie, koordynacja i kontrola w controllingu badanego przedsiębiorstwa, raportowanie w procesie controllingu w badanym przedsiębiorstwie.

Podstawę źródłową pracy stanowią monografie dotyczące problematyki controllingu oraz artykuły zawarte w takich czasopismach, jak np. „Ekonomika i Organizacja Przedsiębiorstwa”. W trzecim rozdziale pracy wykorzystane materiały otrzymane z badanego przedsiębiorstwa.

Tytuły rozdziałów:
1. Wstęp
2. Wprowadzenie do problematyki controllingu
3. Istota controllingu w procesie zarządzania przedsiębiorstwem
4. Analiza zastosowania controllingu w Przedsiębiorstwie X
5. Zakończenie
6. Bibliografia