Koncepcja podatku liniowego

Celem pracy jest analiza problematyki podatku dochodowego od osób fizycznych w świetle polskiego systemu prawnego.

Podatki dochodowe mają stosunkowo krótką historię. Przyjmuje się, że pierwszym podatkiem dochodowym w formie zbliżonej do konstrukcji współczesnych był wprowadzony w Anglii w 1799 r. podatek służący do finansowania wojny z Napoleonem. Przebudowany w 1816 r., stał się od 1842 r. jednym z najważniejszych podatków angielskiego systemu podatkowego, stanowiąc ważne źródło pokrywania potrzeb finansowych. Konieczność finansowania wojny prowadzonej z Napoleonem stała się przyczyną wprowadzenia także w Prusach (w niektórych prowincjach) w 1806 r. podatku dochodowego. Był to dość prosty podatek, który został unowocześniony w 1851 r. Istotne znaczenie w rozwoju podatku dochodowego, nie tylko w Prasach, miał natomiast podatek z 1891 r. Był on bowiem oparty na teorii przyrostu czystego majątku, odmiennej od teorii podatku cedularnego, która stanowiła podstawą konstrukcji angielskiego podatku dochodowego. Pruski podatek dochodowy obejmował obok osób fizycznych również w pewnym zakresie osoby prawne (korporacje) .

Stosunkowo późno, bo dopiero w 1914 r., podatek dochodowy został wprowadzony we Francji. Wiązało się to w znacznej mierze z wyraźnymi oporami społeczeństwa przed szczegółową kontrolą obywateli ze strony administracji podatkowej. Były one tak silne, że zostały dopiero przełamane pod wpływem nadzwyczajnych okoliczności, jakie występowały w czasie I wojny światowej. Natomiast w Polsce po odzyskaniu niepodległości po I wojnie światowej jedna z pierwszych konstrukcji podatkowych obowiązujących na całym terytorium był właśnie podatek dochodowy unormowany w ustawie z dnia 15 lipca 1920 r. o państwowym podatku dochodowym. Obejmował on nie tylko osoby fizyczne, lecz również osoby prawne .

Klasycznym podatkiem dochodowym jest podatek obciążający dochody osób fizycznych. Oprócz dochodu osób fizycznych opodatkowaniu podlega także dochód osób prawnych. Opodatkowanie dochodu osób prawnych wiąże się w pierwszej kolejności z działalnością gospodarczą podmiotów stanowiących z reguły związki osób i środków powołane do realizacji celów określonych przy ich tworzeniu (spółki prawa handlowego). Opodatkowaniu nie podlegają tu więc poszczególne osoby naturalne, do których należy odnieść w pierwszym rzędzie problematykę związków pomiędzy jednostką a państwem, lecz podmioty sztuczne, powołane do życia przez prawo i działające według zasad określonych przez prawo. Podmioty te przybierają – w zależności od celów ich działania - różnorodne formy organizacyjno-prawne, związane przede wszystkim z ich optymalnym dostosowaniem do działalności gospodarczej. Wpływ na ich organizację mają także bez wątpienia obowiązujące zasady opodatkowania. Tego rodzaju możliwości, a mianowicie zmiany statusu podmiotu opodatkowania, nie ma w przypadku osób fizycznych, które w sposób naturalny, poprzez urodzenie lub śmierć, stają się tymi osobami lub też przestają nimi być. Dlatego też podatek dochodowy od osób fizycznych jest klasycznym podatkiem osobowym, natomiast w przypadku osób prawnych dominujące znaczenie mają czynniki ekonomiczne, występujące nie tylko w skali mikroekonomicznej - głównie dotyczące źródła opodatkowania - lecz także makroekonomicznej - rozwoju gospodarczego danego państwa .

Praca podzielona została na trzy rozdziały. W pierwszym rozdziale została przedstawiona ogólna charakterystyka podatku i prawa podatkowego. W poszczególnych punktach omówiono takie zagadnienia, jak: zarys prawa podatkowego w Polsce, pojęcie, istota i funkcje podatku, jak również podmiot i przedmiot podatku.

Rozważania rozdziału drugiego dotyczą funkcjonowania systemu podatkowego w Polsce. Omówiono tu podatek dochodowy od osób prawnych, opodatkowanie ryczałtowe od osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, koncepcję podatku liniowego, historię podatku liniowego, podatek VAT, podatek akcyzowy, inne podatki i opłaty, jak również instytucje podatkowe.

W trzecim, jednocześnie ostatnim rozdziale pracy omówiono konstrukcję polskiego podatku dochodowego od osób fizycznych. Rozdział ten zawiera takie szczegółowe kwestie, jak: podmiot opodatkowania, przedmiot opodatkowania, podstawa opodatkowania, skala podatkowa, stawki podatkowe, zwolnienia i ulgi w systemie podatku dochodowego od osób fizycznych, koncepcja podatku liniowego w warunkach polskich oraz ocena polityki podatku w świetle danych przynajmniej 5 lat.

Tytuły rozdziałów:
1. Wstęp
2. Ogólna charakterystyka podatku i prawa podatkowego
3. Funkcjonowanie systemu podatkowego w Polsce
4. Podatek dochodowy od osób fizycznych w grupie podatków dochodowych
5. Zakończenie
6. Bibliografia