Uwarunkowania kształtowania kariery zawodowej kobiet w Polsce

Udział kobiet w zarządzaniu

Mimo, że w Polsce obowiązuje konstytucyjna równość płci, a udział kobiet w rynku pracy wynosi blisko 50%, te, które aspirują do wysokich stanowisk w biznesie, nadal napotykają na szereg barier. Mężczyźni odgrywają dominującą rolę w obszarach związanych z władzą i zarządzaniem na całym świecie. W ujęciu historycznym, zarządzanie było domeną mężczyzn, ale współczesne zmiany społeczne i gospodarcze stwarzają warunki dla większego udziału kobiet w tych obszarach. Wiele międzynarodowych, rządowych i pozarządowych organizacji podejmuje inicjatywy, by wspierać ten proces. Liczba kobiet w zarządzaniu systematycznie rośnie, szczególnie w krajach wysoko rozwiniętych. Zjawisko to obserwuje się nie tylko w biznesie, ale także w polityce, gdzie coraz częściej kobiety obejmują stanowiska władzy, czego przykładem może być Angela Merkel, Beata Szydło, Hillary Clinton. Jednak nadal nie można mówić o pełnej równości szans płci, a tempo zmian pozostaje niesatysfakcjonujące.

Nadal są obszary, w których zarządzanie całkowicie zdominowali mężczyźni, czego przykładem jest branża sportowa (96,5%) - niewiele kobiet zarządza klubami sportowymi czy pełni funkcję głównego trenera. Wyjątkiem może być Narodowe Stowarzyszenie Koszykówki Kobiet, gdzie kobiety stanowią 33% właścicieli, 36% głównych trenerów, 27% prezesów i zajmują 57% stanowisk menedżerskich. Są jednak takie dyscypliny, w których kobiety nie pełnią żadnych funkcji decyzyjnych.

Najwięcej kobiet na stanowiskach kierowniczych jest w turystyce oraz takich sektorach, jak hotelarstwo, usługi żywieniowe, finanse i ubezpieczenia oraz handel detaliczny . Kobiety w prawodawstwie i sądownictwie w Europie stanowią 25% sędziów sądów pierwszej instancji i 25% członków Trybunału Spraw Cywilnych.

W polityce europejskiej jest ich jeszcze mniej. Procent kobiet w zarządach spółek stanowi w różnych krajach od 1% (Portugalia) do 44% (Norwegia).

Ponadto, jak wskazują badacze najwięcej kobiet należy do kadry kierowniczej w europejskich firmach reprezentujących sektor medyczny i farmaceutyczny (28,2%), dóbr konsumenckich (27,7%) oraz branżę finansową (26%). Firmy, w których kobiety zajmują stanowisko prezesa mają prawie dwa razy więcej członkiń zarządów niż te kierowane przez mężczyzn (odpowiednio 29,3% i 16,5%). W przypadku Europy to odpowiednio 34,8 i 25,4%.

Zewnętrzne uwarunkowania sprzyjające kobietom w zarządzaniu

Obecnie sytuacja kobiet w obszarze zarządzania ulega poprawie dzięki wsparciu Unii Europejskiej, instytucji rządowych i pozarządowych oraz mediów. Demografia oraz zmiany w gospodarce i kulturze zarządzania również sprzyjają temu trendowi. Równość płci jest podstawowym prawem w Unii Europejskiej, co przyczyniło się do postępów w niwelowaniu nierówności. Zasady te wynikają z Traktatu Amsterdamskiego i Rozporządzeń Rady Europejskiej, które obowiązują we wszystkich krajach członkowskich. Badania wskazują, że do 2030 roku problemy braków na rynku pracy będą na tyle znaczące, że ułatwią awans kobiet na lepsze stanowiska - także kierownicze, co dotyczy szczególnie kobiet dobrze wykształconych.

Przejawy dyskryminacji kobiet w miejscu pracy

O przejawach dyskryminacji świadczą też liczne publikacje prezentujące wyniki badań i przykłady dyskryminacji. Wynika z nich, iż kobiety niejednokrotnie przegrywają konkurencję z mężczyznami, pomimo że posiadają czasami wyższe kompetencje. Z informacji wynika też, iż najbardziej narażoną grupa wśród kobiet są młode mężatki, ich szanse na rozmowie kwalifikacyjnej są dużo mniejsze niż rówieśnika płci męskiej, bez względu na to, czy jest żonaty, czy nie. Ponadto, często wskazuje się w przypadku kobiet na utrudnienia związane z awansem (nawet ze względu na wiek rozrodczy), a także częste spotykanie się ze zjawiskiem nierówności wynagrodzeń, a więc lukę płacową ze względu na płeć na tych samych stanowiskach .

W Polsce różnica w wynagrodzeniu względu na płeć wynosi ok. 7,7% (średnia różnica w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn w UE wynosi 16,3%). Luka w wynagrodzeniu u kobiet i mężczyzn różni się od siebie we wszystkich krajach Europy. Jest to poniżej 10% w Słowenii, na Malcie, w Polsce, we Włoszech, w Luksemburgu i Rumunii, ale o ponad 20% na Węgrzech, Słowacji, w Czechach, Niemczech i Austrii i Estonii.

Opis zawartości pracy

Celem niniejszej pracy jest przedstawienie roli kobiet na stanowiskach menadżerskich, kształtowania ich kariery oraz stylów zarządzania jakie prezentują, jak również zagadnień związanych z barierami i ograniczeniami jakie napotykają w trakcie kariery zawodowej.

Opracowanie składa się z czterech rozdziałów, w których kolejno przedstawiono zagadnienia związane z rozwojem zawodowym pracownika, budowaniem ścieżki kariery zawodowej oraz cechy i kompetencje obydwu płci w zakresie zarządzania i psychologiczne wyznaczniki sukcesów kobiet. Równocześnie zwrócono uwagę na kwestie związane z pojęciem dyskryminacji w stosunku do kobiet w przedsiębiorstwach, jak również regulacje prawne związane z przeciwdziałaniu temu zjawisku.

W części badawczej zaprezentowane zostały wyniki przeprowadzonego badania dotyczącego kwestii równego traktowania kobiet i mężczyzn w przedsiębiorstwach oraz bariery i ograniczenia występujące w procesie rozwoju kariery zawodowej kobiet.