Przyczyny postaw agresywnych dzieci w wieku szkolnym

Codzienność stawia przed nami wiele wyzwań. Umiejętność radzenia sobie z nimi ma ogromne znaczenie dla budowania prawidłowych więzi rodzinnych i społecznych. Niestety niekiedy trudno jest im sprostać. Wówczas problemy mogą wywołać frustrację, która może stać się przyczyną złości prowadzącej do agresji. Zachowania agresywne są zjawiskiem niezwykle rozpowszechnionym we współczesnym świecie. Oczywiste jest, że w mniejszym czy większym stopniu, są obecne w życiu każdego z nas. Niezależnie od nasilenia negatywnych emocji są to postawy niewłaściwe. Istotne jest, aby umieć je rozpoznawać i zapobiegać ich skutkom, do jakich należy przede wszystkim stosowanie przemocy w relacjach interpersonalnych.

Poznanie każdego zjawiska wiąże się z przeanalizowaniem przyczyn, jakie do niego prowadzą. Zatem aby poznać istotę agresji należy sięgnąć do jej źródeł. Zachowania agresywne mają miejsce już we wczesnym dzieciństwie. Szczególnie ważne jest reagowanie na jak najwcześniejszym etapie rozwoju dziecka. Pozwoli to jak najszybciej wyeliminować czynniki negatywnie wpływające na kształtowanie się osobowości młodego człowieka. Być może uchroni go to przed konsekwencjami swoich nieodpowiednich czynów w dorosłym życiu.

Temat agresji wśród dzieci jest tematem aktualnym, interesującym i można go rozpatrywać w wielu aspektach. Zająłem się tą tematyką ponieważ niejednokrotnie zetknąłem się z przemocą, stosowaniem wulgarnych określeń oraz innymi zachowaniami o agresywnym podłożu. Media podają coraz bardziej brutalne doniesienia o podobnych zdarzeniach. Szczególnie bulwersujący jest fakt, że wiek agresorów obniża się – często są to młodzi ludzie lub dzieci. Często o ich problemach dowiadujemy się dopiero wówczas, gdy dochodzi do nieszczęść i tragedii. Napad nastolatka z użyciem broni nie jest już tak zaskakujący.

Osoby starsze z niepokojem obserwują zmiany, jakie dokonują się na ich oczach. Właśnie one uświadamiają nam jak zmieniały się autorytety i priorytety w przeciągu kilku, kilkunastu lub kilkudziesięciu lat. Ile razy słyszymy, że niegdyś pewne zachowania byłyby nie do przyjęcia, że młody człowiek nie miałby odwagi zachować się w taki czy inny sposób. Szczególnie interesujące wydało mi się więc odnalezienie odpowiedzi na pytanie dlaczego młodzi ludzie zachowują się agresywnie.

Co sprawia, że dzieci nabywają antyspołeczne nawyki? Czy przyczyna tkwi głównie w środowisku rodzinnym, szkolnym, być może rówieśniczym lub zupełnie innym? Czy moralność, etyka, wrażliwość to już tylko puste pojęcia, których nie zauważamy? Stwierdziłem, że problem jest na tyle powszechny, że można go przyjąć za problem badawczy mojej pracy. Wobec tego zająłem się wskazaniem przyczyn postaw agresywnych dzieci w wieku szkolnym, stwierdzając iż tylko dokładne poznanie podłoża owych zachowań, daje prawdziwy i obiektywny obraz zagadnienia. Praca składa się z 3 rozdziałów.

W pierwszym rozdziale zająłem się teorią zagadnienia. Definiuję tutaj podstawowe pojęcia, wskazuję główne motywy, które kierują dzieci ku nienawiści, charakteryzuję zachowania, które uważa się za agresywne. W tym celu dokonuję klasyfikacji na czynniki sprzyjające powstawaniu negatywnych wzorców i zachowań zarówno w środowisku szkolnym jak i poza nim. Interpretując wpływ szkoły na niepokojące zachowania, zwracam uwagę na relację miedzy nauczycielem a dzieckiem jak i bezpośrednio między dziećmi w grupie. Poruszam problem przemocy w szkole. Przytaczam także rolę otoczenia. Rozważam tutaj znaczenie wzorców wyniesionych z domu rodzinnego, szczególnie zajmuję się przypadkiem kiedy wzorce te odbiegają od ogólnie akceptowanych norm społecznych. Nie bez znaczenia jest obraz rzeczywistości przedstawiany w środkach masowego przekazu oraz negatywny wpływ rówieśników, więc również są one elementem mojej pracy.

W rozdziale drugim skupiłem się na omówieniu metod, jakimi posłużyłem się podczas badań. Przedstawiłem tutaj cel pracy, problemy badawcze, charakterystykę badanych osób oraz wszelkie informacje o przebiegu badań. W badaniach wzięło udział 41 uczniów. Dlatego też skupiłem się głównie na zachowaniach mających miejsce w szkole. Przeprowadziłem pisemną ankietę. Jej celem było poznanie pośrednich i bezpośrednich czynników sprzyjających powstawaniu negatywnych odczuć wśród młodzieży, które mogą prowadzić do agresji. Temat jest na tyle trudny, że niektórzy mogli zatajać pewne fakty, istotne z badawczego punktu widzenia. Moim zadaniem było uzyskanie satysfakcjonujących odpowiedzi bez zbytniego ingerowania w prywatność badanych osób.

W rozdziale trzecim zaprezentowałem analizę przeprowadzonych badań empirycznych.