Przemoc w rodzinie i jej wpływ na funkcjonowanie dzieci w relacjach społecznych

Przemoc w rodzinie jest poważnym problemem, który dotyka tysiące rodzin każdego dnia. Osobami najbardziej dotkniętymi skutkami przemocy tego typu są dzieci, które dotkliwie odczuwają patologiczną sytuację w środowisku domowym. Nawet w sytuacji, gdy przemoc nie jest kierowana fizycznie przeciw dzieciom, samo jej doświadczenie, jako świadek powoduje ogromne spustoszenie w ich psychice.

Rodzaje przemocy w rodzinie

Podstawowy podział rodzajów przemocy wyszczególnia przemoc:

• o charakterze fizycznym
• o charakterze psychicznym
• o charakterze seksualnym

Pierwszy z wymienionych rodzajów przemocy związany jest z wywołaniem przez sprawcę przemocy bólu fizycznego u ofiary, niezależnie od tego, czy na jej ciele powstaną ślady, czy nie. W większości przypadków przemoc fizyczna wiąże się jednak z powstaniem śladów na ciele, które są siniakami po uderzeniach, kopnięciach itp. Ofiary przemocy fizycznej często trafiają do szpitali, gdzie tłumaczą swoje uszkodzenia ciała upadkami lub niezamierzonymi uderzeniami o otaczające ich przedmioty.

Drugi rodzaj przemocy to przemoc psychiczna. Jest nią celowe niszczenie lub istotne ograniczenie możliwości związanych z prawidłowym funkcjonowaniem innej osoby. Przemoc taka może być realizowana przez wyzywanie, utwierdzanie w tym, że osoba powinna mieć zaniżoną ocenę itp. Działania takie mogą wiązać się z wszelkim dokuczaniem innym, które prowadzi do negatywnych przeżyć ofiary i udręki moralnej. Taka przemoc nie zostawia śladów na ciele ofiary, prowadzi jednak do bardzo dużego spustoszenia w ramach sfery emocjonalnej innej osoby.

Ostatni z wyszczególnionych rodzajów przemocy, to przemoc o charakterze seksualnym, która jest przykładem najbardziej odrażającej i szkodliwej działalności, szczególnie jeśli ofiary to dzieci i osoby młode. Przemoc taka to naruszenie wszystkich norm, szczególnie prawnych i społecznych. Ofiara przemocy jest potraktowana jak obiekt seksualny, który jest wykorzystywany przez sprawcę przemocy w celu zaspokojenia własnych potrzeb.

Jak przemoc w rodzinie wpływa na dziecko?

Przemoc w rodzinie zabiera dziecku wszystkie najważniejsze rzeczy, których potrzebuje. Sprawia, że nie może doświadczyć ciepła, bezpieczeństwa i miłości. Przemoc oddziałuje zarówno na rozwój psychiczny, jak i fizyczny dzieci. Może skutkować wywołaniem szeregu problemów fizycznych, psychicznych oraz związanych z zachowaniem się i funkcjonowaniem wśród innych osób. Do aspektów związanych z przemocą najczęściej zaliczyć można:

• skutki związane z przemocą fizyczną, jak rany, siniaki, złamania, czy inne uszkodzenia ciała
• konieczność udzielania pomocy innym maltretowanym poprzez fizyczne zasłonięcie przed sprawcą, co może prowadzić do kolejnych uszkodzeń ciała, ale również okłamywanie sprawcy, co ma na celu ochronę pozostałych członków rodziny
• zbyt wczesna dojrzałość i związane z nią poczucie odpowiedzialności, które nie jest adekwatne do wieku
• występowanie agresji skierowanych do innych niż sprawca osób
• wycofanie z życia, zamknięcie się w ramach własnego świata
• poczucie winy, obwinianie się za prowokowanie sprawcy
• przekonanie, że występowanie przemocy w rodzinie powinno być utrzymane w tajemnicy
• poczucie rozgoryczenia
• strach i brak poczucia bezpieczeństwa
• ucieczki z domu
• problemy z nauką
• wagary
• trudności z rozumieniem własnych uczuć w stosunku do rodziców
• moczenia nocne, czyli uwstecznienie w rozwoju
• koszmary senne
• kłopoty ze snem
• kłopoty z jedzeniem
• samookaleczenia
• chudnięcie
• opóźnienia w rozwoju
• przygnębienie lub wręcz depresja
• problemy z zaufaniem innym osobom
• niska samoocena
• problemy z nawiązaniem kontaktów z rówieśnikami i innymi osobami, albo wręcz przeciwnie, zbyt duża łatwość w tym zakresie

Opis zawartości pracy

Niniejsza praca skupia się na zagadnieniach związanych z występowaniem przemocy w rodzinie. Praca składa się z trzech rozdziałów.

Pierwszy rozdział pracy przedstawia teoretyczne wprowadzenie do problematyki pracy. Skupiono się na przedstawieniu rodzajów przemocy spotykanych we współczesnej rodzinie, opisano zakres występowania zjawiska przemocy, a także przedstawiono najczęstsze przyczyny znęcania się nad dziećmi. W dalszej części rozdziału nawiązano do portretu psychospołecznego dziecka dotkniętego przemocą, jak również odniesiono się do regulacji prawnych związanych z analizowaną problematyką.

Drugi rozdział pracy jest rozdziałem metodologicznym. Przedstawiono tu cele i przedmiot badań, charakterystykę terenu badań i badanej grupy, problemy badawcze i hipotezy, metody i techniki badawcze.

Ostatni rozdział pracy przedstawia wyniki badań ankietowych zgromadzonych na potrzeby pracy.