Kierunki ewolucji rolniczych ubezpieczeń społecznych w Polsce

System ubezpieczenia społecznego rolników wywołuje kontrowersje zwłaszcza wśród pozarolniczych grup społecznych, szczególnie z uwagi na poziom dofinansowania przez budżet świadczeń emerytalno-rentowych. Oponenci zapominają jednak, że dotacje z budżetu państwa do systemu emerytalnego rolników indywidualnych stosuje większość państw europejskich o ustroju gospodarki rynkowej oraz że jedną z funkcji państwa jest zapewnienie swoim obywatelom bezpieczeństwa. Bezpieczeństwo w wymiarze społecznym to m.in. danie każdemu zainteresowanemu pewności, że po spełnieniu określonych prawem warunków (wiek i staż pracy) nabędzie on prawo do świadczenia, którego realna wartość i wypłata aż do śmierci nie będą zagrożone.

Do tego zmierzały również postulaty zawarte w „ Strategii dla Polski” w sprawie kierunków reformy systemu zabezpieczenia społecznego, w których ogłoszono, że system ubezpieczeniowy ma być podstawowym sposobem ochrony socjalnej obywateli. Przy takim więc założeniu oraz dzięki gwarancji państwa co do wypłaty świadczeń, kwestia dofinansowywania systemu ubezpieczenia społecznego jest bezsporna; pozostaje tylko do rozważenia jej wysokość.

Zdaniem prof. Waldemara Michny, dotacja z budżetu państwa do systemu ubezpieczeniowego rolników jest uzasadniona koniecznością stosowania ekonomicznego interwencjonalizmu państwa w sferze gospodarki rolnej i żywnościowej. W przypadku likwidacji dotacji do ubezpieczeń rolniczych środki, jakie są na nie przeznaczone, musiałyby być zapewnione ludności rolniczej przez wzrost cen żywności. Ten wzrost cen obciążałby konsumentów w znacznie wyższym stopniu niż obecna dotacja z budżetu.

Niewątpliwie reforma pracowniczego systemu ubezpieczenia społecznego, jak również konieczność przemian strukturalnych w rolnictwie, pociągną za sobą zmiany systemu ubezpieczenia społecznego rolników. Można jednak przypuszczać, że dalszy rozwój ubezpieczenia społecznego rolników będzie następował z wykorzystaniem elementów systemu stworzonego przez ustawę z 1990 r., ale przede wszystkim z uwzględnieniem specyfiki polskiego rolnictwa i jego uwarunkowań.

Celem pracy jest ukazanie kierunków ewolucji rolniczych ubezpieczeń społecznych w Polsce oraz przedstawienie propozycji zmian systemowych tych ubezpieczeń.