Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego

Współczesny świat nie jest pozbawiony odczuwanych i realnych zagrożeń, których genezy należy upatrywać w napięciach politycznych, ekonomicznych, antagonizmach etnicznych i religijnych. Sprzeczność i zróżnicowanie interesów przyczynia się do niebezpieczeństwa o rozmaitym charakterze: od konfliktów zbrojnych i zamachów terrorystycznych do przestępczości pospolitej i zorganizowanej, ekscesów chuligańskich, infekowania systemów informatycznych czy korupcji. Oprócz niebezpieczeństw wywoływanych postawą i działalnością człowieka, niebagatelnego znaczenia dla bezpieczeństwa nabierają też kataklizmy naturalne. Proces globalizacji powoduje, że również zagrożenia o charakterze międzynarodowym szybko stają się czynnikiem destabilizującym bezpieczeństwo krajowe bądź lokalne. W związku z tym wyspecjalizowane instytucje państwowe powinny być przygotowane, aby zapobiegać tego rodzaju zagrożeniom, a w razie ich zaistnienia - podjąć działania prewencyjne i represyjne .

Jedną z podstawowych potrzeb ludzkich jest poczucie bezpieczeństwa osobistego, dlatego też pierwotną funkcją administracji państwowej była funkcja reglamentacyjno-policyjna. Już u zarania instytucji państwa można odnaleźć pierwowzory współczesnej administracji, zajmującej się ochroną porządku i ładu publicznego. Służby porządkowe przeszły długą drogę ewolucji - od podmiotów o bardzo szerokim zakresie działania do bardzo wyspecjalizowanych. Współczesne państwa dysponują rozbudowaną administracją publiczną, która w dużej części wykonuje zadania z zakresu ochrony porządku i bezpieczeństwa obywateli, ale również chroni obowiązujący porządek prawny i konstytucyjny oraz zabezpiecza przed zagrożeniami zewnętrznymi. Nie należy zapominać, iż Polska, będąc od 1 maja 2004 r. pełnoprawnym członkiem Unii Europejskiej, bierze udział w pracach struktur europejskich odpowiedzialnych za wewnętrzne bezpieczeństwo w Europie .

System podmiotów właściwych w sprawach ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego funkcjonuje w oparciu o zasady konstytucyjne, jak i wynikające z analizy przepisów prawa. Podstawową rolę spełniają tu, w odniesieniu do organów rządowych, zasada centralizacji z uwzględnieniem dekoncentracji, oraz zasada specjalizacji. Realizacja tej ostatniej zasady sprowadza się do faktu, że spośród wszystkich podmiotów administracji rządowej wykonujących zadania z zakresu administracji bezpieczeństwa i porządku publicznego wyodrębniona została Policja, działająca na podstawie ogólnej normy kompetencyjnej w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa i porządku publicznego, przy zwróceniu uwagi na służenie społeczeństwu, zaś wszystkie pozostałe podmioty mają charakter uzupełniający w stosunku do zadań Policji, przy uwzględnieniu ich specjalizacji co do konkretnych dziedzin, w których mogą nastąpić naruszenia bezpieczeństwa i porządku publicznego . Jednakże Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego stanowi jednostkę całkowicie samodzielną poprzez przyznanie jej rozległych uprawnień.

Celem pracy jest omówienie najważniejszych kwestii związanych z zadaniami Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego w zakresie bezpieczeństwa państwa.

Praca podzielona została na cztery rozdziały. W rozdziale pierwszym przedstawiona została ogólna charakterystyka pojęcia bezpieczeństwa publicznego. W rozdziale tym zwrócono uwagę na takie kwestie, jak: zakres znaczeniowy pojęcia bezpieczeństwa na gruncie nauk prawnych, rodzaje bezpieczeństwa, pojęcie bezpieczeństwa publicznego, bezpieczeństwo publiczne a porządek publiczny.

Rozdział drugi zawiera rozważania związane z zasadami organizacji i funkcjonowania administracji bezpieczeństwa oraz porządku publicznego. W rozdziale tym skupiono się przede wszystkim na omówieniu genezy administracji bezpieczeństwa i porządku publicznego, zasad organizacji i funkcjonowania administracji bezpieczeństwa i porządku publicznego, a także miejsca ABW w systemie podmiotów właściwych w sprawach ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego.

Trzeci rozdział poświęcony statusowi prawnemu funkcjonariuszy ABW - ich uprawnieniom i obowiązkom.

W rozdziale czwartym scharakteryzowano działania podejmowane przez ABW w ramach czynności operacyjno-rozpoznawczych: zakup kontrolowany i kontrolowaną łapówkę, przesyłkę nadzorowaną oraz kontrolę i utrwalanie rozmów.

Podstawą źródłową pracy były teksty aktów normatywnych (przede wszystkim ustawa o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu, ustawa o Policji i Kodeks postępowania karnego) oraz monografie i podręczniki poświęcone problematyce administracji porządku i bezpieczeństwa publicznego, jak również artykuły opublikowane w czasopismach prawniczych.