Organizacja i funkcjonowanie gminy jako jednostki samorządu terytorialnego

Gmina jest wspólnotą samorządową, tworzoną z mocy prawa przez jej mieszkańców i posiada osobowość prawną. Jest najstarszą jednostką samorządu terytorialnego, powstałą w roku 1990 na podstawie ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie terytorialnym . Utworzenie w 1990 r. samorządnych gmin, stanowiło fundamentalną zmianę ustroju państwa. Zrywając z zasadą jednolitej władzy państwowej, gminy uzyskały prawo i obowiązek wykonywania zadań publicznych – na szczeblu podstawowym w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Samorządność oznacza, bowiem przekazanie spraw dotyczących mieszkańców danego obszaru władzom przez nich wybranym i działającym w ich imieniu .

Głównym celem niniejszego opracowania jest przedstawienie organizacji i funkcjonowania gminy jako jednostki samorządu terytorialnego.

Praca składa się z czterech rozdziałów poprzedzonych wstępem i podsumowanych w zakończeniu. Treścią rozdziału pierwszego są podstawy prawne samorządu terytorialnego. W rozdziale tym przedstawiono gminę jako wspólnotę samorządową oraz omówiono sprawowanie władzy w gminie. Scharakteryzowano referendum gminne oraz przedstawiono zasady i tryb wyboru organów gminy. W rozdziale drugim przedstawiono strukturę i organizację władz gminy. Scharakteryzowano działalność oraz organizację działalności: rady gminy, wójta gminy oraz urzędu gminy. Treścią rozdziału trzeciego był charakter prawny działalności gminnej. W rozdziale tym przedstawiono zakres działania gminy, zadania gminy, a wśród nich: zadania własne oraz zadania zlecone gminy. Omówiono również charakter prawny odpowiedzialności za realizację zadań gminy. W ostatnim rozdziale scharakteryzowano gospodarkę finansową gminy. Omówiono specyfikę budżetu gminy oraz dochody i wydatki gminne.

W pracy wykorzystano ogólnodostępną literaturę przedmiotu. Najważniejsze informacje zaczerpnięto m.in. z opracowań: B. Dolnickiego, Samorząd terytorialny, D. Hajdysa, Finanse jednostek samorządu terytorialnego - Wybrane zagadnienia. Podręcznik akademicki, opracowania zbiorowego pod redakcją B. Brzezińskiego Prawo finansów publicznych oraz opracowania zbiorowego pod redakcją P. Sarneckiego, Samorząd terytorialny. Zasady ustrojowe i praktyka. Bibliografia umieszczona na końcu opracowania odsyła czytelnika do pozostałej literatury zajmującej się zagadnieniami organizacji i funkcjonowania gminy jako jednostki samorządu terytorialnego.