Wartość sportu w życiu i nauczaniu Jana Pawła II

Sport odegrał w życiu Karola Wojtyły, a później Jana Pawła II ogromną rolę. Jan Paweł II miał opinię najlepszego sportowca wśród papieży. Od młodości śmigał na nartach, wędrował po górach i brał udział w spływach kajakowych. Swoją pasję do aktywnego wypoczynku potrafił zaszczepić także młodym, których zabierał na długie i pełne przygód wycieczki.

Żaden inny biskup Rzymu nie poświęcił tyle uwagi zagadnieniom sportowym, co Jan Paweł II. W październiku 2000 w stolicy Włoch, podczas Jubileuszu Sportowców Jan Paweł II dokonał jak gdyby podsumowania doniosłej roli sportu w mijającym stuleciu. Według Papieża, sport jest z jednym z ważnych zjawisk, zdolnym przekazywać bardzo głębokie wartości językiem powszechnie zrozumiałym. Może być nośnikiem wzniosłych ideałów humanistycznych i duchowych, jeśli jest praktykowany w duchu pełnego poszanowania reguł, ale może także sprzeniewierzać się swoim prawdziwym celom, jeśli służy obcym sobie interesom, które lekceważą centralną rolę człowieka - mówił papież w watykańskiej Auli Pawła VI, podczas międzynarodowego sympozjum poświęconego tematowi „Oblicze i dusza sportu w roku Wielkiego Jubileuszu”. Sport ujawnia nie tylko bogate możliwości fizyczne człowieka, ale także jego zdolności intelektualne i duchowe. Nie polega jedynie na sile fizycznej i wydolności mięśni, ale ma także duszę i dlatego musi w pełni ukazywać swe oblicze. Oto, dlaczego prawdziwy sportowiec nie powinien dopuszczać do tego, aby kierowało nim wyłącznie obsesyjne dążenie do doskonałości fizycznej, ani podporządkować się bezwzględnym prawom produkcji i konsumpcji czy też celom wyłącznie utylitarnym i hedonistycznym. Potencjał ukryty w sporcie sprawia, że jest on szczególnie ważnym narzędziem integralnego rozwoju człowieka oraz czynnikiem niezwykle przydatnym w procesie budowania społeczeństwa bardziej ludzkiego. Poczucie braterstwa, wielkoduszności, uczciwość i szacunek dla ciała - stanowiące z pewnością niezbędne cnoty każdego dobrego sportowca - przyczyniają się do budowy społeczeństwa, gdzie miejsce antagonizmów zajmuje sportowa rywalizacja, gdzie więcej ceni się spotkanie niż konflikt, uczciwe współzawodnictwo niż zawziętą konfrontację. Tak pojmowany sport nie jest celem, ale środkiem, może się stać czynnikiem współtworzącym cywilizację i służącym prawdziwej rozrywce, pobudzającym ludzi, by ujawniali swoje najlepsze strony, a unikali wszystkiego, co może im zagrażać lub wyrządzać poważne szkody im samym lub innym. Dość liczne niestety i być może coraz bardziej widoczne są oznaki kryzysu, który czasem zagraża fundamentalnym wartościom etycznym sportu - nauczał papież. Podsumowując swoje refleksje na temat roli sportu, Jan Paweł II wyraził życzenie, by w przyszłości nie ulegając wynaturzeniu, sport mógł sprostać potrzebom naszych czasów, by był to sport, który chroni słabych i nie wyklucza nikogo, uwalnia młodych z sideł apatii oraz obojętności i wzbudza w nich wolę zdrowego współzawodnictwa; sport, który stanie się czynnikiem emancypacji krajów uboższych, pomoże w walce z nietolerancją i w budowie świata bardziej braterskiego i solidarnego; sport, który będzie budził miłość do życia, uczył ofiarności, szacunku i odpowiedzialności, pozwalając należycie docenić wartość każdego człowieka. To wystąpienie Jana Pawła II w październiku 2000 w stolicy Włoch, podczas Jubileuszu Sportowców jest jednym z wielu takich wystąpień. Nauczanie Jana Pawła II na temat sportu przepojone było zawsze troską o drugiego człowieka, o jego dobro i o jego pomyślność. Wszystkie wypowiadane przez niego słowa przepojone są pięknem, poezją, głębią i mądrością serca, jakby kute w skale. „Tych słów nie da się wymazać, unieważnić, przekreślić. To są kamienne tablice na czas trudnych, sportowych wyzwań, na rozpoczęty nie tak dawno nowy wiek i nowe tysiąclecie” .

Zasadniczym celem niniejszej pracy jest przedstawienie wartości sportu w życiu i nauczaniu Jana Pawła II. Przesłanki, które zadecydowały o wyborze tytułu pracy magisterskiej: Wartości sportu w życiu i nauczaniu Jana Pawła II, związane są z osobistymi zainteresowaniami autora rolą, jaką odegrał sport w życiu Karola Wojtyły – Jana Pawła II.

Praca składa się z trzech rozdziałów, obejmuje również wstęp i zakończenie. Rozdział pierwszy ma na celu przedstawienie rozważań na temat sportu. W rozdziale tym przedstawione zostaną następujące zagadnienia pojęcie i natura sportu, rodzaje i dyscypliny sportu, funkcje sportu, pedagogika sportu, sport a religia. Rozdział drugi opisuje rolę sportu w życiu Karola Wojtyły – Jana Pawła II. W rozdziale tym opisano dyscypliny sportu, które uprawiał Karol Wojtyła, tj.: sporty letnie, sporty zimowe, turystykę, narciarstwo i kajakarstwo, jak również sport w życiu i wspomnieniach Jana Pawła II. Rozdział ostatni to przedstawienie wartości sportu w nauczaniu Jana Pawła II. Podrozdział pierwszy to kultura fizyczna w świetle społecznej doktryny Jana Pawła II. Podrozdział drugi to sport jako czynnik kształtujący wartości i cnoty ludzkie. Dwa ostatnie podrozdziały to sport widziany przez pryzmat ludzkiego ciała oraz sport w kontekście etyki. Bibliografia umieszczona na końcu pracy odsyła czytelnika do innych pozycji, które mogą stać się pomocne, w bardziej szczegółowym zapoznaniu się z życiem i nauczaniem Karola Wojtyły – Jana Pawła II.