Europejski nakaz aresztowania

Celem pracy jest omówienie zagadnienia Europejskiego Nakazu Aresztowania (ENA). ENA ustanowiony został na mocy decyzji ramowej uchwalonej przez Radę Unii Europejskiej w dniu 13 czerwca 2002 r. Nakaz ten jest jedną z instytucji prawnych, które jeszcze do niedawna składały się na materię zaliczaną do tzw. III Filaru UE. III Filar obejmował współpracę policyjną i sądową w sprawach karnych. Warto podkreślić, że zadania Trzeciego Filaru realizowane były zarówno środkami międzyrządowymi, jak i wspólnotowymi. Dlatego też w pierwszym rozdziale pracy przybliżono zagadnienia związane z III filarem UE, początkami współpracy w sprawach karnych na obszarze Unii Europejskiej, genezą Europejskiego Nakazu Aresztowania i z decyzją ramową w sprawie Europejskiego Nakazu Aresztowania. Warto jednak pamiętać o tym, że podpisany 13 grudnia 2007 roku Traktat z Lizbony, który wszedł w życie 1 grudnia 2009 roku, przekształcił Unię Europejską w jednolitą organizację międzynarodową, co wiązało się m.in. z likwidacją struktury filarowej.

Decyzje ramowe są środkiem służącym harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich. Decyzje ramowe mają charakter bezpośrednio obowiązujący, co oznacza, że stwarzają zobowiązanie dla organów prawotwórczych i administracyjnych państw członkowskich do przekształcenia prawa krajowego tych państw w kierunku wymaganym przez daną decyzję ramową. Z istoty decyzji ramowej wynikają dwie konsekwencje: obowiązek przedstawienia decyzji ramowej parlamentowi narodowemu państwa członkowskiego i obowiązek ustanowienia przez państwa członkowskie ustawodawstwa wewnętrznego realizującego postanowienia decyzji ramowej. Należy jednak pamiętać, że zobowiązanie takie ma charakter słabszy niż podobne zobowiązania wynikające z dyrektyw, ponieważ decyzje ramowe mają rangę współpracy międzyrządowej. Z punktu widzenia prawa międzynarodowego można je kwalifikować jak umowy międzynarodowe zawarte w formie uproszczonej, nie wymagające ratyfikacji - co może stanowić pewną przeszkodę w procesie stanowienia prawa wewnętrznego. W tym miejscu należy zwrócić uwagę na to, że w polskim systemie prawnym ranga umów w trybie uproszczonym jest nieokreślona, mimo że z zasady pacta sunt servanda (umów należy dotrzymywać) w połączeniu z art. 9 Konstytucji RP z 1997 r. wynika, iż powinny one być traktowane na równi z innymi zobowiązaniami międzynarodowymi .

Drugi rozdział pracy poświęcony został przede wszystkim analizie zagadnienia, czy ENA jest zgodny z przepisami polskiej Konstytucji dotyczącymi ekstradycji. Jak wynika z tego rozdziału, jest to kwestia niezwykle złożona i kontrowersyjna. W poszczególnych punktach tego rozdziału omówiono takie kwestie, jak: ENA jako osłabienie suwerenności państwowej, ENA jako nakaz przekazywania własnych obywateli, problemy konstytucyjne z ENA w innych państwach członkowskich UE.

Dwa następne rozdziały pracy przybliżają już najważniejsze zagadnienia dotyczące konstrukcji ENA w polskim systemie prawnym. W rozdziale trzecim przedstawiono kwestie związane z wydaniem ENA w Polsce. Rozdział ten dotyczy takiej problematyki, jak: podmioty wydające ENA, przesłanki wydania ENA oraz zaskarżalność orzeczenia w przedmiocie wydania ENA. Natomiast w rozdziale czwartym omówiono problematykę wykonania ENA w Polsce – organy orzekające o wykonaniu ENA, przebieg postępowania w przedmiocie wykonania ENA, obligatoryjne i fakultatywne przesłanki odmowy wykonania ENA, kontrola ENA w państwie jego wykonania, zbieg wniosków pochodzących z dwóch lub więcej państw, a także terminy podejmowania decyzji o wykonaniu ENA.

W zakończeniu przedstawione zostały wnioski, sformułowane na podstawie rozważań zawartych w pracy.

Tytuły rozdziałów:
1. Wstęp
2. Geneza i istota ENA
3. Problemy konstytucyjne ENA
4. Wydanie Europejskiego Nakazu Aresztowania
5. Wykonywanie europejskiego nakazu aresztowania
6. Zakończenie
7. Bibliografia