Policja w zwalczaniu przestępczości zorganizowanej

Definicja przestępczości zorganizowanej

Powszechnie znane pojęcie przestępczości zorganizowanej, często jest kojarzone z mafią, jednak interpretacja tego określenia nie jest tak jednoznaczna. Sięgając do słownika języka polskiego można przeczytać, iż słowo „zorganizować” znaczy tyle, co „urządzić, założyć coś, ująć w pewne formy, podporządkować regułom” , natomiast określenie „zorganizować się” oznacza zrzeszanie się w organizacji dla wspólnego działania. Może ono objąć zatem wszelkie dziedziny życia społecznego, w tym także działalność przestępczą. Popełnianie zaś przestępstw przez więcej niż jedną osobę jest określane jako działanie bądź zaniechanie działania wspólnie i w porozumieniu.

Dla potrzeb Centralnego Biura Śledczego przyjęto wypracowane przez Europol kryteria identyfikacji zorganizowanej grupy przestępczej. Po uwzględnieniu specyfiki naszego kraju jako podstawę do wszczęcia czynności wobec grupy uznano:

a) współpracę więcej niż dwóch osób;

b) wyznaczenie dla każdej z nich określonego zakresu działania w grupie;

c) dłuższy lub bezterminowy okres współpracy tych osób;

d) stosowanie wewnętrznej kontroli i środków dyscyplinujących;

e) podejrzenia popełnienia ciężkich przestępstw;

f) działanie na płaszczyźnie międzynarodowej;

g) stosowanie przemocy;

h) struktura grupy wzorowana na podmiotach gospodarczych;

i) zaangażowanie w proces prania brudnych pieniędzy;

j) uzyskanie wpływu na gremia polityczne, gospodarcze, sądownicze lub administracyjne;

k) działanie z chęci zysku lub osiągnięcia wpływu na władze.

Przestępczość zorganizowana w Polsce

We współczesnej literaturze podkreśla się, iż zagrożenie przestępczością zorganizowaną w Polsce utrzymuje się na stałym – dość wysokim poziomie. Stwierdzono również, że z czasem występuje zjawisko konsolidacji kilku grup i poszerzanie się ich działalności zarówno w zasięgu krajowym, jak i międzynarodowym (grupy przemytnicze), jak również poszerzanie ich przedmiotu działania. Daje się również zauważyć większą aktywność grup lokalnych występujących na terenie dużych ośrodków miejskich oraz na pograniczu. Jednocześnie widoczna jest również tendencja przesuwania miejsc organizowania się grup przestępczych poza duże aglomeracje miejskie, co daje grupom większe poczucie bezpieczeństwa. W państwach Unii Europejskiej przestępczo uaktywniają się również osoby mające dotychczas administracyjny zakaz wjazdu, ich przestępcza działalność skierowana jest głównie na popełnianie ciężkich przestępstw kryminalnych i narkotykowych.

Głównym zyskiem dla przestępczości zorganizowanej nadal pozostają: wymuszenia haraczy, napady, produkcja i obrót narkotykami oraz wyłudzenia towarów i podatków ze szkodą dla przedsiębiorców prywatnych i Skarbu Państwa. Do najczęściej występujących przestępstw w sferze obrotu ekonomicznego, w jakie angażują się zorganizowane grupy przestępcze, należą: oszustwa przy obrocie paliwami płynnymi, przemyt papierosów, wyłudzenie podatku VAT przy nielegalnym eksporcie towarów, działanie na szkodę towarzystw ubezpieczeniowych poprzez zgłaszanie fikcyjnych szkód, pranie pieniędzy. Przewidywać można angażowanie się grup zorganizowanych w wyłudzanie środków finansowych pochodzących z dotacji i subwencji oraz pomocowych i strukturalnych Unii Europejskiej, przeznaczonych celowo na: przekształcenia i podwyższenie jakości pracy w rolnictwie, ochronę środowiska, inwestycje związane z tworzeniem nowych miejsc pracy .

Stale utrzymujący się wysoki poziom popytu na środki odurzające, spowodowany między innymi przejmowaniem wzorców kulturowych powoduje, że grupy przestępcze tworzą coraz to nowe miejsca produkcji narkotyków syntetycznych, wykorzystując do ich produkcji tanie i nierejestrowane prekursory przemycane przez granicę wschodnią. Dominuje zasada maksymalizacji zysków przy zmniejszeniu ryzyka w konflikcie z wymiarem sprawiedliwości (wzrost świadomości przestępczej sprawców). Oprócz tego nadal utrzymuje się wysoki poziom zorganizowanej przestępczości o charakterze ekonomicznym. Na rozwój tej przestępczości duży wpływ wywiera wysokie bezrobocie, likwidacja podmiotów gospodarczych dających zatrudnienie wielu osobom (np. kopalnie), zatory płatnicze i bankructwa, systematyczne rozwarstwianie się społeczeństwa, frustracje społeczne (oprócz swego rodzaju pojmowanej „nobilitacji” przestępczej udział w przestępstwie staje się czasami jedyną drogą rozwiązania problemów finansowych) .

Opis zawartości pracy

Praca składa się z dwóch rozdziałów. Pierwszy rozdział pracy skupia się na ogólnej charakterystyce przestępczości zorganizowanej przedstawiono pojęcie i genezę tego typu przestępczości. Nawiązano do Polski, jako jednego z obszarów najbardziej zagrożonych przestępczością zorganizowaną.

Rozdział drugi poświęcono aspektom walki z przestępczością zorganizowaną w Polsce oraz roli Policji w tych działaniach. Przedstawiono służby, które zostały powołane do walki z przestępczością zorganizowaną w Polsce. Opisano rolę Policji w zwalczaniu tego rodzaju przestępczości oraz nawiązano do problemu korupcji w Polsce.