Instytucjonalne formy zabezpieczenia banku przed ryzykiem

Opis zawartości pracy

Praca zawiera szczegółową informację o instytucjonalnych formach zabezpieczenia banku przed ryzykiem. Skupia się przede wszystkim na istocie nadzoru bankowego, zakresie i instrumentach takiego nadzoru. W kontekście nadzoru analizuje takie zagadnienia jak: fundusze własne banku, współczynnik wypłacalności, limity koncentracji, obrót papierami wartościowymi, pozycje walutowe i rezerwy banku.

Instrumenty oddziaływania na banki w ramach nadzoru bankowego

Wśród instrumentów oddziaływania na banki, będących w gestii nadzoru bankowego, najważniejsze miejsce zajmują regulacje ostrożnościowe, nazywane również parametrycznymi instrumentami nadzoru bankowego .

Regulacje ostrożnościowe określić można jako normy prawne adresowane do instytucji finansowych, mające na celu określenie minimalnych standardów, sprzyjających ograniczeniu nadmiernie ryzykownej działalności instytucji finansowych, w tym banków. Za pomocą tych instrumentów próbuje się w konsekwencji określić granice bezpieczeństwa w działalności instytucji finansowych, lecz jest czymś oczywistym, iż ograniczenie ryzyka w 100% jest stanem idealnym niemożliwym do osiągnięcia .

Podstawowym zadaniem norm ostrożnościowych jest zatem niedopuszczenie do prowadzenia niebezpiecznych praktyk, które są niezgodne z zasadami sztuki bankowej. Harmonizacja tych norm w skali międzynarodowej ma doprowadzić do uzyskania przez podmioty działające na rynku takich samych prawnych warunków funkcjonowania. Efektem tego ma być wyższa wydajność i konkurencyjność systemu bankowego, niższe koszty działania, a przede wszystkim możliwie maksymalne bezpieczeństwo wszystkich uczestników w ramach swobodnej konkurencji.

Fundusze własne banku

Fundusze własne - ich wysokość, struktura i jakość - są podstawowym elementem branym pod uwagę przy próbie oceny sytuacji finansowej banku. Stanowią one również podstawę odniesienia dla większości parametrów nadzorczych .

Poziom funduszy własnych banku oraz ich stosunek do ryzyka wynikającego z prowadzonej działalności stanowi przedmiot stałego zainteresowania władz nadzoru bankowego. Władze nadzorcze określają minimalne proporcje pomiędzy wielkością funduszy własnych i rozmiarami prowadzonej działalności. Skala działalności podejmowanej przez bank zależy więc od wielkości posiadanych funduszy. Bank o wysokich funduszach własnych jest bankiem silnym, cieszącym się powszechnym zaufaniem, bankiem będącym w stanie sprostać konkurencji rynkowej. Z drugiej jednak strony wyższa baza kapitałowa może oznaczać niższy zwrot na kapitale zaangażowanym w działalność, a to z kolei w warunkach gospodarki rynkowej oznaczać może niższą rentowność oraz konkurencyjność banku w porównaniu z innymi firmami finansowymi.

Współczynnik wypłacalności banku

Współczynnik wypłacalności (czyli jeden ze wskaźników adekwatności kapitałowej), zwany inaczej współczynnikiem Cooke'a, pojawił się w praktyce bankowej w lipcu 1988 roku. Wprowadzenie pojęcia współczynnika wypłacalności pozwoliło na bardziej precyzyjne określenie adekwatności kapitałowej. Przez pojęcie współczynnika wypłacalności rozumie się bowiem relację między funduszami własnymi banku a jego aktywami bilansowymi oraz pozycjami pozabilansowymi, którym przyporządkowano określone wagi ryzyka. Wyliczony w ten sposób iloraz powinien być równy lub większy od 8%. Wielkość ta jest wartością modelową i została ustalona w sposób empiryczny. Trzeba więc pamiętać, że osiągnięcie jej nie gwarantuje automatycznie powodzenia banku i jego wypłacalności w długim okresie.

Limity koncentracji

Limity koncentracji, inaczej limity zaangażowania, ograniczają możliwość angażowania środków banku w pojedyncze przedsięwzięcia. Odnoszą się one do wysokości posiadanego kapitału, którego jednym z podstawowych zadań jest rekompensowanie ewentualnych strat.

Zasadniczą funkcją limitów koncentracji jest określenie, chociażby w przybliżeniu, pewnego punktu krytycznego, którego przekroczenie łączyć się może z zagrożeniem stabilności banku, w tym zwłaszcza bezpieczeństwa zgromadzonych w nim depozytów . Limity koncentracji mają charakter norm procentowych ustalanych empirycznie, norm ostrożnościowych, a nie uniwersalnych wskaźników gwarantujących bezpieczeństwo działalności. Ich przekroczenie jest dla nadzoru bankowego i kierownictwa jedynie sygnałem o pojawieniu się zagrożeń w banku, podstawą do podjęcia działań mających na celu minimalizację ryzyka - poprzez ograniczenie nadmiernej koncentracji (tzw. dywersyfikację). Nadmierna koncentracja ryzyka występuje wówczas, gdy środki finansowe banku przeznaczone na szeroko rozumianą akcję kredytową zostaną zaangażowane wobec małej liczby klientów. Przy dywersyfikacji portfela środki te zostaną zaangażowane wobec dużo większej liczby klientów, przez co nastąpi rozproszenie ryzyka .