Kara grzywny w prawie karnym skarbowym

Celem niniejszej pracy jest omówienie problematyki kary grzywny w prawie karnym skarbowym, a więc kary grzywny wymierzanej za przestępstwa skarbowe oraz wykroczenia skarbowe, albowiem jest to podstawowa kara będąca podstawa sankcji karnej za popełnione przestępstwa i wykroczenia skarbowe, zaś jej istotą jest spowodowanie dolegliwości finansowej sprawcy deliktu skarbowego, który godzi w interesy finansowe państwa.

Celem kary grzywny jest w każdym przypadku wyrządzenie sprawcy dolegliwości o charakterze ekonomicznym, uszczuplenie jego dóbr majątkowych. Kara grzywna jest karą majątkową i jednocześnie karą nieizolacyjną. Kara grzywny powinna stanowić główny środek reakcji karnej w stosunku do „drobnej” i „średniej” przestępczości, stać się „podstawową formą dolegliwości spadającej na sprawców przestępstw najprzeróżniejszych rodzajów, sprawców niewykazujących znamion zaawansowanego procesu społecznego wykolejenia, wiodących względnie unormowany tryb życia, niewymagających interwencji resocjalizacyjnej, lecz co najwyżej oddziaływania dyscyplinującego” .

Niezwykle istotne znaczenie kary grzywny w prawie karnym skarbowym wynika z faktu, iż kara ta jest tradycyjnie podstawowym instrumentem zwalczania przestępczości skarbowej i wykroczeń skarbowych. Ma to ścisły związek z charakterem czynów karnych skarbowych, które nastawione są na osiągnięcie korzyści majątkowej, czy to w drodze niewywiązywania się z obowiązku odprowadzenia określonych należności publicznoprawnych na rzecz odpowiednich budżetów, czy to w drodze łamania zakazów lub ograniczeń wprowadzonych dla ochrony interesów finansowych Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego, czy Wspólnot Europejskich. Grzywna, polegająca na konieczności uiszczenia na rzecz Skarbu Państwa określonej kwoty pieniędzy, stanowiąca dolegliwość o charakterze majątkowym, która uszczupla zasoby finansowe skazanego sprawcy stanowi wyjątkowo trafny środek reakcji na czyn naganny sprawcy, gdyż pokazuje mu ekonomiczną nieopłacalność łamania norm finansowoprawnych chronionych przez przepisy kodeksu karnego skarbowego. Sprawca zamiast odnieść korzyść majątkową z popełnienia czynu zabronionego, ponosi straty, gdyż traci dobre imię z powodu skazania wyrokiem karnym, musi zapłacić orzeczoną grzywnę, a przy tym zawsze, pomimo ukarania, musi uiścić należność publicznoprawną, którą chciał uszczuplić swoim czynem.

Praca składa się z pięciu rozdziałów. W rozdziale pierwszym przedstawiono karę grzywny w prawie karnym skarbowym w aspekcie historycznym.

Rozdział drugi poświęcony jest charakterystyce kary grzywny na tle Kodeksu karnego skarbowego z 1999 r. W rozdziale tym opisano takie kwestie, jak: zasady wymierzania kary grzywny za przestępstwa skarbowe, zasady wymierzania kary grzywny za wykroczenia skarbowe oraz dyrektywy wymiaru kary.

Trzeci rozdział pracy dotyczy kwestii związanych z nadzwyczajnym obostrzeniem i nadzwyczajne złagodzeniem kary grzywny w prawie karnym skarbowym.

W czwartym rozdziale omówiono problematykę warunkowego zawieszenia wykonania kary grzywny. Rozdział ten zawiera takie szczegółowe kwestie, jak: przesłanki warunkowego zawieszenia wykonania kary grzywny, okres próby, obowiązki nakładane na sprawcę przez sąd, zarządzenie przez sąd wykonania warunkowo zawieszonej kary grzywny.

W ostatnim, piątym rozdziale pracy, przedstawione zostały zagadnienia związane z wykonywaniem kary grzywny: wykonywanie kary grzywny wymierzonej za przestępstwo skarbowe, wykonywanie kary grzywny orzeczonej za wykroczenia skarbowe, odroczenie i rozłożenie na raty kary grzywny, odwołanie odroczenia wykonania kary grzywny, a także umorzenie kary grzywny w całości lub w części.

Podstawę źródłową pracy stanowią podręczniki do prawa karnego, prawa karnego skarbowego i prawa karnego wykonawczego, komentarze do kodeksu karnego, kodeksu skarbowego i kodeksu karnego wykonawczego, a także artykuły opublikowane w periodykach prawniczych.