Pomoc społeczna wobec zjawiska przemocy w rodzinie i w środowisku młodzieżowym

Przyczyny i funkcje przemocy w rodzinie i środowisku młodzieżowym to problematyka bardzo obszerna i wymagająca od człowieka interesującego się tym zagadnieniem dużej wiedzy ogólnej z wielu dziedzin. Zdefiniowanie przemocy nie jest tak proste, jak się może wydawać. Charakterystykę istoty i zakresu pojęciowego tego zjawiska należy odnieść nie tylko do konkretnej koncepcji, lecz również do psychologicznego, socjologicznego i prawnego rozumienia tego terminu.

Zjawisko przemocy nie jest czymś, co charakteryzuje tylko współczesne nam czasy, przemoc towarzyszy człowiekowi od zarania dziejów. Przemoc ukształtowała się, ponieważ dzięki niej można realizować pewne potrzeby, uzyskiwać satysfakcję lub unikać przykrych emocji .

W miarę upływu lat badań nad tym zjawiskiem, powiększa się wiedza, gromadzi się dowody na potwierdzenie słuszności teoretycznych poglądów na temat przemocy. Początkowo przemoc stanowiła przedmiot rozważań psychologii, następnie socjologii i pedagogiki. W ostatnich czasach na całym świecie podejmuje się szeroko zakrojone badania interdyscyplinarne, ujmujące wielostronne spojrzenie na przemoc. Jednak problem w tym, że wielkość i interdyscyplinarność wiedzy wcale nie ułatwia jej porządkowania i praktycznego zastosowania. W literaturze istnieje ogromna liczba definicji przemocy i niemal taka sama liczba koncepcji jej genezy.

Celem niniejszej pracy jest określenie współczesnych poglądów na temat przemocy i próba uporządkowania wiedzy na jej temat. Jest to interdyscyplinarne spojrzenie na problematykę przemocy. Prezentowane tu zagadnienia są z pogranicza psychologii, socjologii, pedagogiki i prawa a także filozofii, głównie etyki i aksjologii, odnoszących się do wartości i norm społecznych. Takie interdyscyplinarne spojrzenie na istotę przemocy jest konieczne, aby zrozumieć to zjawisko. Współczesny człowiek, który kończy studia z zakresu administracji a szczególnie o specjalizacji pomoc społeczna, nie może ograniczać się do rozumienia zjawiska przemocy wyłącznie na podstawie aktów prawnych. Takie podejście do problemu zawęża go bardzo i uniemożliwia dogłębne zrozumienie. Dlatego właśnie w niniejszym opracowaniu nakreśliłam interdyscyplinarnie problematykę przemocy.

Praca niniejsza składa się z czterech rozdziałów. W rozdziale I przedstawione są współczesne sposoby rozumienia definicji przemocy, jej rodzaje oraz główne koncepcje psychologiczne na temat jej genezy. Bardzo często w literaturze a także w języku potocznym miesza się pojęcie przemocy z pojęciem agresji. W tym rozdziale przedstawiłam także różnice pomiędzy tymi pojęciami.

Rozdział II poświęcony jest głównym czynnikom powodującym powstawanie i stosowanie przemocy. Znajdują się tu współczesne poglądy na temat oddziaływania rodziny, szkoły, grupy rówieśniczej, mediów a także niektórych cech osobowości na powstawanie i stosowanie przemocy.

Praca niniejsza poświęcona jest zjawisku przemocy w rodzinie i środowisku młodzieżowym. W rozdziale III przedstawiam współczesny obraz tego zjawiska w Polsce. Znajdują się tu rozważania teoretyczne a także aktualne statystyki na temat skali przemocy w ostatnich latach. Zachowania zaliczane do kategorii przemocy nie są takie same w ciągu całego życia człowieka. Dlatego przedstawiam rozwój przemocy w ontogenezie. Przemoc zawsze niesie za sobą określone skutki. Problematyka konsekwencji przemocy została omówiona również w tym rozdziale. Przy rozważaniach nad problemem przemocy powstaje zawsze pytanie, co robić przy ciągle rosnącej skali tego zjawiska? Problemom współczesnej profilaktyki i terapii przemocy poświęcony jest ostatni podrozdział .

Przy spojrzeniu interdyscyplinarnym na problematykę przemocy w rodzinie i środowisku młodzieżowym, niezbędne jest określenie obecnego stanu prawnego dotyczącego tych zagadnień. Przemocy w rodzinie i w środowisku młodzieżowym, w ujęciu prawnym, poświęcony jest rozdział IV niniejszej pracy.