Europejska Polityka Sąsiedztwa

Celem pracy jest analiza najważniejszych problemów związanych z powstaniem oraz rozwojem Europejskiej Polityki Sąsiedztwa. Dla realizacji tego celu przyjęto kilka istotnych założeń. Przyjęto - po pierwsze - że Unia Europejska jest podmiotem działań podejmowanych w ramach Europejskiej Polityki Sąsiedztwa. Po drugie, za niezbędną uznano analizę specyfiki tych działań skierowanych do państw Europy Wschodniej oraz skierowanych do nieeuropejskich państw śródziemnomorskich. Po trzecie, za niezbędną uznano też analizę dylematów integracji europejskiej oraz Europejskiej Polityki Sąsiedztwa ze szczególnym uwzględnieniem Turcji, która jako państwo kandydujące formalnie tą polityką nie jest objęta.

Koncepcja i praktyka polityczna nazywana Europejską Polityką Sąsiedztwa jest reakcją Unii Europejskiej na jej rozszerzenie w latach 2004 i 2007 z jednoczesnym nawiązaniem do już wcześniej realizowanej polityki współpracy z państwami nieczłonkowskimi w basenie Morza Śródziemnego w ramach tzw. procesu barcelońskiego. Jednakże rozszerzenie przeprowadzone w latach 2004 i 2007 oznaczało przesunięcie zewnętrznych granic Unii Europejskiej na wschód i południowy wschód oraz sąsiedztwo z nowymi państwami i ich problemami o nowych jakościowo cechach .

To nowe sąsiedztwo tworzyło dla Unii Europejskiej wyzwania, zagrożenia, ale i szanse. U podstaw wyzwań i zagrożeń legło przekonanie o współzależności problemów bezpieczeństwa i rozwoju UE oraz nowych państw sąsiedzkich. Szansę tworzyła zaś możliwość stymulowania procesów transformacji tych państw zgodnie ze standardami politycznymi i ekonomicznymi prefero¬wanymi przez Unię Europejską. Stąd też w komunikacie Komisji Europejskiej skierowanym do Rady i Parlamentu Europejskiego z 2003 r. pod nazwą Wider Europe - Neighbourhood: A New Frameworkfor Relations with our Eastern and Southern Neighbours, zapowiadającym tę nową inicjatywę polityczną, za jej cel uznano tworzenie warunków politycznej stabilności i gospodarczego rozwoju oraz regionalnej współpracy z odwołaniem się do wspólnych wartości, co miało służyć zapobieżeniu wytyczaniu nowych linii podziału w integrującej się po zakończeniu zimnej wojny Europie. Jednocześnie uznano, że nie obejmuje ona państw mających szansę na członkostwo w UE jak Turcja i państwa Bałkanów Zachodnich .

Praca podzielona została na cztery rozdziały. W rozdziale pierwszym przedstawiono genezę oraz pojęcie Europejskiej Polityki Sąsiedztwa. W poszczególnych punktach tego rozdziału opisano ideę utworzenia Europejskiej Polityki Sąsiedztwa, istotę Europejskiej Polityki Sąsiedztwa, adresatów i cele Europejskiej Polityki Sąsiedztwa oraz przebieg prac nad ustanowieniem Europejskiej Polityki Sąsiedztwa.

Drugi rozdział pracy przedstawia rozważania związane z partnerstwem wschodnim jako elementem Europejskiej Polityki Sąsiedztwa. W rozdziale tym omówiono takie kwestie, jak: pojęcie partnerstwa wschodniego w ramach Europejskiej Polityki Sąsiedztwa, stosunki Unii Europejskiej z Ukrainą, Białorusią, Mołdawią oraz państwami Kaukazu Południowego.

W rozdziale trzecim przybliżono zagadnienia dotyczące śródziemnomorskiego wymiaru Europejskiej Polityki Sąsiedztwa. Chodzi tu konkretnie o takie kwestie, jak: geneza partnerstwa śródziemnomorskiego, cele i założenia partnerstwa śródziemnomorskiego, struktury i osiągnięcia partnerstwa śródziemnomorskiego.

Czwarty, jednocześnie ostatni rozdział pracy, poświęcony jest północnemu i południowemu wymiarowi Europejskiej Polityki Sąsiedztwa. W rozdziale tym omówiono stosunki Unii Europejskiej z Norwegią, Islandią, Macedonią i Turcją. Zwrócono również uwagę na podejście Unii Europejskiej do kwestii Kosowa.

Praca została napisana przede wszystkim w oparciu o monografie dotyczące Unii Europejskiej, a także o monografie i artykuły poruszające problematykę Europejskiej Polityki Sąsiedztwa. W pracy wykorzystano również podręczniki do prawa europejskiego oraz europeistyki.

Tytuły rozdziałów:
1. Wstęp
2. Geneza oraz pojęcie Europejskiej Polityki Sąsiedztwa
3. Partnerstwo wschodnie jako element Europejskiej Polityki Sąsiedztwa
4. Śródziemnomorski wymiar Europejskiej Polityki Sąsiedztwa
5. Północny i południowy wymiar Europejskiej Polityki Sąsiedztwa
6. Zakończenie
7. Bibliografia